و اعتقادات کلّی، جایز نیست. در عین حال که پیامبر صلی الله علیه وآله در پذیرش اسلام، هیچ گونه اجباری را تحمیل نمی‌کرد؛ امّا در مقام ارزش‌گذاری می‌‌فرمود که تنها دین رستگار، اسلام است و در روز قیامت، هیچ دینی جز دین اسلام، مورد پذیرش نیست؛ امّا با وجود این، اجباری نیز در پذیرش دین نیست:
(و من یبتغ غیر الاسلام دینا فلن یقبل منه و هو فی الاخرة من الخاسرین.^۱
هر کس، دینی غیر از اسلام برگزیند، مورد قبول نیست و او در آخرت، جزء زیانکاران خواهد شد).
پیامبر گرامی اسلام می‌‌فرماید:
قولوا لا إله إلّا الله تفلحوا.^۲
«لا إله إلاّ الله» بگویید تا رستگار شوید.
سخنانی همچون این حدیث شریف، در نهایت صراحت، اعتقادات صحیح را ملاک سعادت و رستگاری دانسته‌اند و نفیِ عبودیت غیر خدا را در فرهنگ اسلام، ملاک رستگاری و سعادت، قرار داده‌اند.
شناخت، فی حدّ نفسه، باعث سعادت و شقاوت است. البته عمل نیز در جای خود، از ارزش بالایی برخوردار است و می‌‌تواند باعث رستگاری و فلاح، یا شقاوت و بدبختی افراد گردد که إن شاء الله، مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
امّا این دیدگاه که صرف شناخت و اعتقاد، باعث سعادتمندی است، برای بسیاری قابل درک نیست و می‌گویند: چرا باید صرف گفتن «لا إله

باعث غفلت من از تحصیل دانش شد و تحصیل نکردن من، از روی عمد و عنادورزی با دانش نبوده است؛ بلکه از روی غفلت، این اتّفاق، رُخ داده است» یا فرد دانشمندی که با علم و حکمت، آشنایی دارد؛ امّا مشغله دنیایی، باعث غفلت وی از اندوخته دانشش می‌‌شود.
معصومان علیهم السلام، متوجّه این مسائل بوده‌اند. لذا برای جلوگیری از این گونه آسیب‌ها، تذکّراتی را داده‌اند و غفلت را باعث شقاوت دانسته‌اند. امام علی علیه السلام فرموده است:
فیا لها حسرة علی کلّ ذی غفلة أن یکون عمره علیه حجّة و ان تؤدّیه إیّاهم إلی الشقوة.^۱
برای هر کسی که غافل است، باید حسرت خورد؛ چرا که عمر او، علیه او گواه است و او را به سوی بدبختی، سوق می‌‌دهد.
با توضیحی که داده شد، روایات مربوط به جهل و غفلت، در بحث بُعد شناختی ایمان، جای می‌گیرند؛ چیزی که در آغاز، به ذهن نمی‌آمد.

ج. اعتقاد صحیح

پس از این مقدّمه کوتاه، در باره نکوهش جهل و غفلت و اهمّیت دانش، به این مسئله باز می‌‌گردیم که اسلام، هیچ گاه از دیگران نخواسته است که بدون شناخت و تفکّر، اسلام را بپذیرند. در واقع، شیوه اسلام، تفکّر، دانش و سپس ایمان است. به همین دلیل، رسیدن به ایمان صحیح، جایگاه والایی در معارف اسلامی دارد و تقلید از دیگران در حوزه ایمان