55
سعادت و شادکامي از ديدگاه اسلام

مثل اقتصاد، سیاست و فرهنگ نیز تأثیر دارد. از یک مغازه‌دار گرفته تا یک سیاست‌مدار، می‌توانند با خوش‌خُلقی منافع بسیاری را به سوی خود، جلب نمایند و باعث رونق شغلی خود گردند. رونق شغلی، بخشی از سعادت دنیایی محسوب می‌‌شود. حتّی امروزه که سیاست‌مداران، جزء سیستم‌های تعریف شده سیاست‌ خارجیِ هر کشور هستند، اخلاق فردی یک سیاست‌مدار در گره‌گشایی از بحران‌ها، بی‌اثر نیست.
در هر صورت، حفظ منابع انسانی، از فرزند تا افراد جامعه، نیاز به تعامل صحیح دارند و اصلی‌ترین آنها در خوش‌خُلقی خلاصه می‌‌گردد.

دو. تعامل با دارایی‌های غیر انسانی

همان طور که بیان شد، بخشی از مقدّمات سعادت، بُعد مالی دارند؛ یعنی دارایی‌هایی هستند که داشتن آنها، زمینه‌ساز سعادت فرد است، مثل خانه، وسیله نقلیه، اسباب منزل؛ و داشتن این دارایی‌ها، در واقع، شرط لازم برای رسیدن به سعادت است، امّا شرط کافی نیست. نحوه تعامل انسان با دارایی‌های دنیوی نیز نقش مهمّی در سعادت دارد. در این باره، مواردی در متون دینی به چشم می‌خورد که در ادامه، به آنها خواهیم پرداخت. برای نمونه، امام علی علیه السلام در باره حسادت می‌‌فرماید:
ثمرة الحسد شقاء الدنیا و الآخرة.۱
میوه حسد، بدبختی دنیا و آخرت است.
حسادت، چگونه باعث شقاوت می‌‌شود؟ در پاسخ، باید بگوییم که سعادت، سه عنصر تشکیل دهنده دارد که عبارت‌اند از: «خیر» و

1.. مستدرک الوسائل، ج ۱۲، ص ۲۳.


سعادت و شادکامي از ديدگاه اسلام
54

یک. تعامل انسانی میان‌ْفردی

بهره‌مندی از امکانات، شرط لازم برای سعادتمند شدن است؛ امّا آیا صرف وجود خانواده صالح، همسایگان و دوستان صالح، باعث سعادتمندی می‌‌شوند؟ پاسخ، منفی است؛ چرا که نوع ارتباط با اطرافیان، نقش مهم و کلیدی در سعادتمندی ایفا می‌‌نماید. لذا توصیه‌ به خوش‌خُلقی در متون اخلاقی، در چنین شرایطی به یاری ما می‌‌آیند. خوش‌خُلقی، کلید ارتباط صحیح میان‌ْفردی است و در واقع، تنها راهبرد برای ارتباط صحیح است و ارتباطاتی که در غیر این فضا تشکیل می‌‌گردند، بدون شک، دارای مشکل هستند. به همین دلیل، پیامبر خدا صلی الله علیه وآله؛ حُسن خُلق را بخشی از سعادت شمرده و فرموده است:
من سعادة المرء حُسن الخلق.۱
حُسن خُلق، از سعادت فرد است.
خوش‌خُلقی، باعث رضایت خاطر دیگران نسبت به فرد خوش‌خُلق می‌‌شود و در مجموع، باعث ایجاد مودّت و محبّت بین‌فردی می‌‌شود. وقتی چنین حالتی ایجاد شود، اوّلین ثمره آن، احساس شادی فرد خوش‌خُلق است که در بسیاری از مواقع، باعث بالا رفتن عزّت نفس و کارآمدی نیز می‌‌شود؛ زیرا فرد به وضوح مشاهده می‌‌کند که می‌‌تواند با خوش‌خُلقی، رفتارهای دیگران را نیز کنترل نماید و به سمت رفتار‌های پسندیده، هدایت نماید.
از سویی دیگر، خوش‌خُلقی، علاوه بر تأثیرگذاری در محدوده روابط خانوادگی و همسایگان و دوستان نزدیک، در حوزه‌های دیگر زندگی،

1.. مسند الشهاب، ج ۱، ص ۱۹۹، ح ۲۱۶.

  • نام منبع :
    سعادت و شادکامي از ديدگاه اسلام
    سایر پدیدآورندگان :
    حمزه عبدي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 5376
صفحه از 112
پرینت  ارسال به