51
سعادت و شادکامي از ديدگاه اسلام

د. امنیت روانی ـ اجتماعی

یکی از عناصر تشکیل دهنده سعادت که در روایات، مورد توجّه قرار گرفته، حوزه امینت روانی و اجتماعی است. منظور از امنیت روانی و اجتماعی، آن است که فرد در میان جامعه، احساس آرامش و امنیت نماید. در چنین شرایطی، یکی از مهم‌ترین مسائل، نوع ارتباط و تعامل مردم با یکدیگر است. نظام ارتباطی، نقش بسیار مهمّی را در این باره، ایفا می‌‌نماید. لذا قضاوت مردم در باره یکدیگر یا تعامل آنها با یکدیگر، بسیار حائز اهمّیت می‌‌گردد و تعامل صحیح، باعث ایمن گردیدن شرایط زندگی می‌‌شود و زندگی در شرایط ایمن، آن را گوارا می‌‌نماید و باعث ارتقای کیفی زندگی می‌‌شود. بر همین اساس، امام علی علیه السلام می‌فرماید:
من سلم من ألسنة الناس کان سعیداً.۱
کسی که از زبان مردم ایمن باشد، سعادتمند است.
این روایت، فردی را که بتواند زندگی خود را به گونه‌ای تنظیم نماید که از زبان مردم در امان باشد، فردی سعادتمند می‌داند. امّا فضای برتری هم موجود است که امام علی علیه السلام آن را چنین مطرح نموده است:
عنوان صحیفة السعید حسن الثناء علیه.۲
سرلوحه کارنامه [اعمال] فرد سعادتمند، به نیکی یاد کردن [دیگران] از اوست.

تفاوت سعادت دنیوی با دنیاگرایی

شاید به ذهن بسیاری این گونه بیاید که این مقدار اهتمام به خانه و وسیله نقلیه و...، نوعی دنیاگرایی است و با زهد و ساده‌زیستی، منافات

1.. بحار الأنوار، ج ۷۸، ص ۱۲، ح ۷۰.

2.. همان،ص ۷۹، ح ۶۱؛ کشف الغمّة، ج ۲، ص ۳۴۷.


سعادت و شادکامي از ديدگاه اسلام
50

ألا اُخبرکم بأشقی الأشقیاء؟ قالوا: بلی یا رسول الله. قال: من اجتمع علیه فقر الدنیا و عذاب الآخرة.۱
[پیامبر صلی الله علیه وآله فرمود:] «آیا می‌‌خواهید شما را به بدبخت‌ترینِ بدبخت‌ها آگاه نمایم». گفتند: آری، ای پیامبر خدا! فرمود: «هر کسی است که فقرِ دنیا و عذاب آخرت، در او جمع گردد».
امام علی علیه السلام نیز در این باره می‌فرماید:
الفقر مع الدَّین الشقاء الأکبر.۲
فقرِ همراه با بدهکاری، شقاوت بزرگ است.
اگر به لوازم این جمله توجّه کنیم، می‌بینیم که اسلام می‌‌خواهد افراد، درآمد کافی داشته باشند، به طوری که زندگی خود را اداره نمایند و مقروض نباشند. پس اگر ما این روایت را در ذیل کار افراد ببینیم، نتیجه قهری آن، این خواهد بود که فرد باید درآمد مناسبی داشته باشد و بدهکار و مقروض نباشد.
نکته دیگر این که این موضوع، می‌تواند برای سیاستمداران و کارگزاران اجتماعی نیز درس‌آموز باشد. جامعه سعادتمند، در گرو آحاد سعادتمند است و سعادتمندی آحاد، در گرو اموری است که یکی از آنها، کار مناسب و خوب است و درآمد کافی نیز یکی از اوصاف کار خوب است.۳

1..‌ کنز الفوائد، ج ۲، ص ۱۹۳؛ إرشاد القلوب، ج ۱، ص ۱۹؛ مسند الشهاب، ج ۲، ص۱۷۳؛ الجامع الصغیر، ج ۱، ص ۲۱۵؛ المستدرک علی الصحیحین، ج ۲،ص ۱۶۲.

2.. غرر الحکم و درر الکلم، ح ۸۲۱۱.

3.. تأکید بر کار در اسلام، از زوایایِ مختلف، قابل بررسی است که از آن میان، می‌توان رابطۀ کار با سرپرستی خانواده و سلامت روان خانواده، رابطۀ کار با احساس کارآمدی و عزّت نفس به عنوان مؤلّفه‌های سلامت روان، مورد بررسی قرار داد.

  • نام منبع :
    سعادت و شادکامي از ديدگاه اسلام
    سایر پدیدآورندگان :
    حمزه عبدي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 5398
صفحه از 112
پرینت  ارسال به