ج. دوستان

یکی از مصادیق سعادت ـ که در روایات به آن اشاره شده ـ ، داشتن دوست است که خود، سرفصل بسیار جالبی است؛ امّا همان طور که تا کنون نیز مشخّص شده، اسلام در این جا نیز هر دوستی‌ای را مدّ نظر قرار نمی‌دهد؛ بلکه ویژگی‌هایی برای آن مطرح می‌کند که در راستای دو لایه سعادت است که در ادامه، به ترتیب، آنها را مورد ارزیابی قرار می‌‌دهیم.

صالح بودن

یکی از ویژگی‌های لازم برای دوست، صالح بودن است. امام زین العابدین علیه السلام، در این باره می‌فرماید:
إنّ من سعادة المرء أن..... یکون خلطاوه صالحین.^۱
از سعادت مرد، .... داشتن دوستان صالح است.

کریم بودن

در حدیث دیگری، پیامبر خدا صلی الله علیه وآله از ویژگی کرامت، یاد کرده و می‌فرماید:
أسعد الناس من خالط کرام الناس.^۲
سعادتمندترینِ مردم، کسی است که با مردمان باکرامت، در می‌آمیزد.

۱. مجاورت، همنشینی، نزدیکی و رودر روی یکدیگر بودن.
شاید مهم‌ترین و قهری‌ترین مسئله در این زمینه، سطح ارتباط همسایگان با یکدیگر ‌‌باشد که همین امر، باعث می‌‌شود تا بسیاری از تأثیر و تأثّرها در این ارتباطات، شکل بگیرد.
تأثیرات تربیتی همسایگان بر یکدیگر، مخصوصاً بر کودکان و نوجوانان یکدیگر، بسیار حائز أهمّیت است و اگر همسایه، صالح باشد، بدون شک، این تأثیر گذاری‌ها نیز مثبت خواهد بود.
یکی دیگر از آثار این مجاورت، ارتباطات خانوادگی، برگزیدن دوست و حتّی اختیار همسر است که جایگاه همسایه و مخصوصاً همسایه خوب را نمایان می‌‌کند.
۲. امنیت اجتماعی. همسایگان، تأثیر به‌سزایی در امنیت اجتماعی محلّه خود دارند. اگر آنها افرادی مسئولیت‌پذیر، سالم و صالح باشند، علاوه بر آن که خود مرتکب خطا نمی‌شوند، نسبت به جامعه خود نیز حسّاس خواهند بود. همین امر، ضریب امنیت اجتماعی ـ اخلاقیِ محیط پیرامونی آنها را بالا خواهد بُرد.
۳. تشریک مساعی در مشکلات اقتصادی. گاهی همسایه خوب، می‌‌تواند حتّی در مشکلات اقتصادی نیز به کمک یکدیگر بیایند و تأکیداتی از اسلام، وجود دارد که مصداق کامل آن، برای همسایه می‌‌تواند صادق باشد.
با توجّه به سطح تأثیرگذاری همسایگان بر روی یکدیگر، می‌‌توان درک نمود که تا چه اندازه، همسایه صالح می‌‌تواند مقدّمات خیر و شادی را در محیط زندگی ایجاد نماید. بدون شک، این فضا می‌‌تواند ما را در راه عبودیت، یاری‌رسان باشد.