107
سعادت و شادکامي از ديدگاه اسلام

نیازهای مؤمنان باشد؛ یعنی فایده آن، علاوه بر خود او به دیگران نیز برسد، و این، یعنی خیر کثیر و پایدار که ملاک سعادت دینی است. امّا در تحقیقات روان‌شناسی موجود، از این زاویه کمتر به آن نگاه شده است.

تفاوت سوم

ایمان و اعتقاد، از آن جهت که یک نگرش است، روان‌شناسی، آن را مورد مطالعه قرار می‌دهد؛ امّا اعتقاد صحیح که در بعضی از احادیث و بالتبع در علم کلام نیز مورد بحث واقع شده است، از این حیث در روان‌شناسی مورد مطالعه قرار نمی‌گیرد؛ بلکه صحیح بودن یا نبودن یک اعتقاد، نسبت به روان‌شناسی، امری پیشینی است. روان‌شناسی، فقط مجموعه گزاره‌ها را مورد ارزشیابی، طبقه بندی و.... قرار می‌دهد.
به هر تقدیر، اسلام، مطلق ایمان یا مطلق اعتقاد را باعث سعادت نمی‌داند؛ بلکه ایمان به خدا، اعتقاد به اسلام و.... را باعث سعادت می‌داند وگاهی اعتقادات غیر اسلام را اصلاً مقبول نمی‌داند و در نتیجه، راه سعادت نیز از آنها نمی‌گذرد.
نتیجه بحث خود را با این جمله کوتاه به پایان می‌‌بریم که: در مسئله سعادت و شادکامی، اگرچه بین حوزه روان‌شناشی و حوزه دین، تفاوت‌هایی هست؛ امّا تضادی وجود ندارد. بخشی از تفاوت‌ها نیز به دلیل تفاوت در اصول پذیرفته شده‌ای است که روان‌شناسان پذیرفته‌اند و عمدتاً هم به حوزه‌هایی مثل فلسفه باز می‌‌گردند؛ امّا بخشی از تفاوت‌ها نیز به علّت ماهیت تجربی بودن روان‌شناسی بوده، گریزناپذیر است.


سعادت و شادکامي از ديدگاه اسلام
106

عمده‌ترین علّت کاهش شادکامی در آن دو دوره، سختی‌هایی است که فرزندان به خانواده تحمیل می‌‌کنند؛ چرا که داشتن فرزند بین این دو دوره ـ که دوره‌ای نسبتاً آرام است ـ ، باعث کاهش شادکامی و رضایت از زندگی نشده است. حال، پرسش این جاست که: آیا اسلام به این سختی فرزندداری، توجّه نکرده است؟
پاسخ این سؤال، چنین است که: زحمات و سختی فرزندداری بر هیچ کس پوشیده نیست و به این معنا نیست که سختی کار، لزوماً باعث ارزیابی بد آن شود؛ بلکه مؤلّفه‌های دیگری هم در این مسئله، نقش دارند.
یکی از نکات جالب در مورد فرهنگ اسلام، همین است. اسلام، گاهی می‌‌گوید: برای دستیابی به لذّت پایدارتر، باید بخشی از لذّت‌های آنی را به تعویق انداخت. چون فرد، آگاهانه این عمل را انجام می‌دهد، احساس رضایت دارد؛ یعنی با پاداش و انگیزه‌سازی، سختی عمل را به کام عامل، شیرین می‌‌کند؛ در غیر این صورت، این قاعده کلّی را حتّی انسان‌های مادّی نیز درک می‌‌کنند؛ یعنی برای رسیدن به منفعت، حاضرند که مدّتی سختی بکشند و خود را از لذّت‌ها و خوشی‌ها محروم نمایند تا به هدف خویش برسند. تنها تفاوت آنها، در تفسیر این عبارت و مشخّص کردن مصادیق آن است.

تفاوت دوم

اسلام، گاهی داشتن امکانات را به صورت مطلق، عامل سعادت نمی‌داند؛ بلکه آن را مشروط به شرایطی می‌‌کند. مثلاً در اسلام، داشتن وسیله نقلیه در صورتی باعث سعادتمندی می‌‌شود که در خدمت برآوردن

  • نام منبع :
    سعادت و شادکامي از ديدگاه اسلام
    سایر پدیدآورندگان :
    حمزه عبدي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 5385
صفحه از 112
پرینت  ارسال به