57
سعادت و شادکامي از ديدگاه اسلام

مشابه این حدیث، از پیامبر صلی الله علیه وآله نیز نقل شده است.۱ در واقع، همان طور که ذکر شد، هم سعادت دنیوی را مورد هجوم خود قرار می‌دهد و هم به سعادت اُخروی آسیب می‌‌رساند. بُعد اُخروی آن نیز به این شکل است که فرد حسود، به نوعی، تقدیر الهی را زیر سؤال می‌‌برد که این امر، در روایات نیز مورد اشاره قرار گرفته است. علاوه بر آن، این آتش درون، ممکن است به ظلم و تعدّی به حقّ محسود نیز منجر شود که در آن صورت، حقّ الناس نیز به کارنامه فرد حسود، افزوده خواهد شد. همه این مسائل، باعث شده است که معصومان علیهم السلام، ما را از حسادت، برحذر بدارند و آن را با سعادت ما در تنافی ببینند.
و در زمینه مال‌اندوزی می‌‌فرماید:
إذا جمعت المال فانت فیه وکیل لغیرک یسعد به و تشقی أنت.۲
هنگامی که اموالی را جمع کردی، پس تو [در واقع ] وکیل دیگران هستی که دیگران به واسطه آن، سعادتمند می‌‌شوند و تو، بدبخت می‌‌شوی.
و باز ایشان می‌‌فرماید:
یا بنی! لا تخلّفن وراءک شیئاً من الدنیا فإنّک تخلفه لأحد رجلین أمّا رجل عمل فیه بطاعة الله فسعد بما شقیت به و أمّا رجل عمل فیه

1.. «لا تتحاسدوا فإنّ الحسد یأکل الإیمان کما تأکل النار الحطب الیابس»
(قرب الإسناد،ص ۱۵).

2.. غرر الحکم و درر الکلم، ح ۸۳۳۱. شبیه به این مضمون، از ابن عبّاس، به نقل از پیامبر خدا صلی الله علیه وآله آورده شده است: «... ألا و إنّ السعید من اختار باقیه یدوم نعیمها علی فانیه لاینفد عذابها و قدم لما یقدم علیه ممّا هو فی یدیه، قبل أن یخلفه لمن یسعد بإنفاقه و قد شقی هو بجمعه»
( أعلام الدین، ص ۳۴۵).


سعادت و شادکامي از ديدگاه اسلام
56

«شادی»‌ای که «پایدار» باشند. هر کدام از این سه ضلع آسیب ببیند، یقیناً سعادت نیز آسیب دیده است. اوّلین چیزی که مورد اصابت حسادت قرار می‌‌گیرد، شادی است؛ چرا که اوّلین آثار آتش حسادت، دامنگیر شادی فرد حسود می‌‌شود؛ و این، نکته‌ای است که هم در روایات ما به چشم می‌‌خورد، و هم بیشتر ما، آن را در سطوحی تجربه نموده‌ایم. فرد حسود، از قرار داشتن نعمتی در اختیار محسود، به شدّت ناراحت است و حتّی گاهی در این فکر است که چگونه، آن نعمت از او زایل گردد و فرقی هم نمی‌کند که آیا آن نعمت، به او برسد یا خیر. مهم، آن است که این نعمت، در اختیار محسود نباشد. شاید به همین دلیل باشد که پیامبر خدا صلی الله علیه وآله در باره حسادت می‌‌فرماید:
أقل الناس لذّة الحسود.۱
افراد حسود، از کمترین لذّت، بهره می‌‌برند.
این مقدار از بی‌کیفیّتی و بی بهره بودن از لذّت‌های زندگی را همه متوجّه می‌‌شوند؛ امّا سطوح آسیب‌زای دیگری نیز وجود دارند و به سعادت انسان، لطمه می‌‌زنند که شاید به راحتی نتوان متوجّه آنها شد و معصومان علیهم السلام به آنها اشاره کرده‌اند. از جمله آنها، این روایت است که از امام باقر علیه السلام نقل شده که فرمود:
إنّ الحسد لیأکل الإیمان کما تأکل النار الحطب.۲
حسد، ایمان را می‌‌سوزاند، همان طور که آتش، چوب را می‌‌سوزاند.

1.. کتاب من لایحضره الفقیه، ج ۴، ص ۲۸۲، ح ۱۶؛ معانی الأخبار، ص ۱۹۵، ح ۱.

2.الکافی، ج ۲، ص ۳۰۶، ح ۱ و ۲.

  • نام منبع :
    سعادت و شادکامي از ديدگاه اسلام
    سایر پدیدآورندگان :
    حمزه عبدي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 5822
صفحه از 112
پرینت  ارسال به