43
سياست نامه امام علي عليه السلام

وظايفْ كوتاهى كنند و با تكيه بر قدرت و مسندى كه در اختيار دارند، به حقوق مردم، تجاوز روا دارند.
بخش نامه هاى امام در اين زمينه و نامه هاى آن بزرگوار به كارگزاران متخلّف، مانند: اشعث بن قيس، زياد بن ابيه، عبداللّه بن عباس، قدامة بن عجلان، مصقلة بن هبيره و منذر بن جارود، نشان دهنده آن است كه آن حضرت، در حكومت، از تشكيلات اطّلاعاتى بس نيرومندِ ناظر بر رفتار كارگزاران، برخوردار بوده است.
امّا آنچه در اين زمينه فوق العاده مهم است، اهل صدق و وفا بودن گزارشگران است، تا از يك سو به دقت بنگرند، به استوارى پى گيرند، از سرِ صدق، تحقيق كنند و در گزارش و واگويى، صداقت و وفا را پيشه سازند و ... .
كسانى را كه على عليه السلام براى اين عمل بس مهم گزينش كرده بود، از آن چنان عدالت، صداقت و وثاقتى برخوردار بودند كه گزارش آنان، مبناى تشويق و تنبيه ادارى اش بود. نيكوكاران، با آن گزارش ها تشويق مى شدند و خيانتكاران را پس از اثبات جرم، تنبيه مى كرد، و فاسدان را براى عبرت ديگران، از كارْ بر كنار مى نمود.

۹ . پذيرش هديه ، هرگز!

امام على عليه السلام براى اين كه جلو رشوه خوارى را در نظام ادارى بگيرد و اين پديده پليد و فسادآفرين را از صحنه اجتماع پاك كند، گرفتن هديه را نيز ممنوع كرد. بارى، شيّادان، براى نفوذ در بدنه كارگزارى حكومت و بهره گيرى از امكانات حكومتى، از هر راه ممكن، آهنگ نفوذ خواهند كرد. امام، براى كارگزاران، پذيرفتن هديه را «غلول»، و گرفتن رشوه را «شرك» دانسته است.

۱۰ . قاطعيت توأم با مدارا

رفتار على عليه السلام ، نمود والاى قاطعيت و مدارا بود. از ديدگاه او كارگزاران، بايد در عين قاطعيت، از مدارا و رفق برخوردار باشند. ايشان، خشونتِ مطلق را آفت


سياست نامه امام علي عليه السلام
42

نگاه امام على عليه السلام ، براى پيشگيرى از فساد و ايجاد زمينه هاى اصلاح، بهره مندى كارگزاران از درآمدى بايسته، ضرورى است. در اين صورت، آنان از يك سو از چنگ اندازى بر بيت المال خوددارى خواهند كرد و از سوى ديگر، مسئولان در تنبيه سركشان و خائنان و اصلاح فاسدان، توانمند خواهند بود و متخلّفان، بهانه اى براى تخلّف نخواهند داشت.

۷ . توجه ويژه به نيروهاى مسلّح

نيروهاى مسلّح، دژهاى استوارِ حراست از كيان جامعه هستند. توانمندى نظامى جامعه، بى گمان، در امنيت آن و جلوگيرى از دست اندازى دشمنان و فراتر از آن، انديشه هجوم سركشان، بسى مؤثّر خواهد بود. از ديدگاه امام، نيروهاى مسلّح، بايد از توجّه ويژه مسئولان، برخوردار باشند. مسئولان بايد با نيروهاى نظامى، تعاملى چونان تعامل پدر با فرزند داشته باشند.

۸ . لزوم تشكيلات ناظر بر عملكرد كارگزاران

دنيا، لغزشگاه است و جاذبه ها و كشش هاى دنيوى، لغزش آفرين. مسئولان، در گزينش كارگزاران، بايد نهايت دقّت را به كار گيرند تا مردمانى پيراسته جان، نيك خوى و استوارْ گام را براى كارگزارى برگزينند. اگر بر چنين هدفى نايل آمدند نيز نبايد از امكان فساد ادارى و به وجود آمدن تخلّف از قانون و ناهنجارى در رفتار، آسوده خاطر باشند. از اين رو، تشكيلاتى كه ناظر بر رفتار كارگزاران، و نگرانِ لغزش ها، تخلّف ها و ناهنجارى هاى ادارى باشد، ضرورى است. امام على عليه السلام ، تجسّس در احوال شخصى را در نظام حكومتى، به شدّت ممنوع كرد؛ ۱ اما بر مراقبت از كارمندان نظام اسلامى و نظارت بر رفتار كارگزاران از طريق تشكيلاتى اطّلاعاتى، تأكيد ورزيد، تا اين كه مبادا كارگزاران، در انجام دادن

1.بنگريد به: نهج البلاغة : نامه ۵۳ .

  • نام منبع :
    سياست نامه امام علي عليه السلام
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری، با همکاری: سید محمد کاظم طباطبایی و سید محمود طباطبایی نژاد، ترجمه: مهدی مهریزی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1381
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 4231
صفحه از 435
پرینت  ارسال به