۶۵۰.امام على عليه السلام ـ از نامه اش به يكى از مأموران زكات ـ :آن كه آشكار و نهانش و كردار و گفتارش دو گونه نباشد ، امانت را گزارده و عبادت را خالص ، به جاى آورده است و او را فرمان دهم كه [ زيردستان را ]نرنجاند و بدانان ، بهتان نزند و به سبب امير بودن ، از آنها رو برنگرداند؛ چرا كه آنان ، در دينْ برادرند و در به دست آوردن حقوق ، مددكار.
و تو را در اين زكات ، بهره اى معيّن و حقّى معلوم و شريكانى ناتوان و تنگ دست است. ما حقّ تو را به تمام مى پردازيم. پس تو هم حقوق آنان را به تمام ، به آنان برسان؛ وگرنه ، روز رستاخيزْ داراى بيشترين دشمنانى؛ و بدا به حال كسى كه نزد خداوند ، دشمنانش مستمندان ، تهى دستان ، درخواست كنندگان ، رانده شدگان ، بدهكاران، و در راه ماندگان باشند.
و آن كه امانت را سَبُك شمارد و در آن خيانت روا دارد و جان و دين خود را از خيانتْ پاك ننمايد ، خود را در دنيا به خوارى و رسوايى افكنده است و چنين كسى ، در آخرتْ فرارى تر و رسواتر است؛ و به درستى كه بزرگ ترين خيانت ، خيانت به مردمان است و زشت ترين دغلكارى ، ناراستى است با پيشوايان. والسلام! ^۱

۱۰ / ۳ ـ ۶

بهره گيرى از دانش هاى ديگران

۶۵۱.امام على عليه السلام :دانشِ هركس را كه مى داند ، فرا گير ، و دانشت را به كسى كه نمى داند بياموز . هر گاه چنين كردى ، [خداوند] آنچه را ندانى ، به تو بياموزد و از آنچه مى دانى ، بهره ببرى. ^۲

و خداوند ، پيمان و ذمّه خود را امانى قرار داده، و از روى رحمت خويش آن را ميان بندگان ، همگانى كرده است و آن را چون حريمى استوار ساخته ، تا در سايه اش بيارامند و بدان پناه بَرَند. پس در پيمان ، خيانت ، فريب و مكر ، راه ندارد.
و پيمانى مبند كه در آن براى بهانه تراشى جايى گذارى ، و پس از استوارى عهد و پيمان ، براى بر هم زدن آن ، به عبارت هاى دو پهلو تكيه مكن؛ و مبادا سختى پيمانى كه بر عهده ات افتاده ، تو را وا دارد كه به ناحق ، آن را بر هم زنى؛ چرا كه شكيبايى در كار دشوارى در آن ، كه اميد به گشايش دارى و پايان نيكويش را انتظار مى كشى، بهتر است از پيمان شكنى اى كه از پيامدهايش هراس دارى؛ و [ بپرهيز] از اين كه خداوند ، تو را بازخواست كند و در دنيا و آخرت نتوانى درخواست بخشش كنى. ^۱

۱۰ / ۳ ـ ۵

گزاردن امانت

۶۴۷.امام على عليه السلام :امانت را به آن كه شما را امين شمُرَد ، بازگردانيد؛ گرچه قاتلان فرزندان پيامبران باشند. ^۲

۶۴۸.امام على عليه السلام :بر آن كه تو را امين شمُرَد ، خيانت مكن ، گرچه به تو خيانت ورزد؛ و رازش را فاش مساز ، گرچه خود ، آن را فاش سازد. ^۳

۶۴۹.امام على عليه السلام ـ از نامه او به اشعث بن قيس ـ :به درستى كه كارى كه بر عهده توست ، لقمه اى نيست براى تو؛ بلكه امانتى است بر گردنت و تو در نظارت بالا دستانت قرار دارى. ^۴