فصل هفتم : سياست هاى قضايى

۷ / ۱

گزينش نخبگان براى داورى

۳۶۹.امام على عليه السلام ـ در عهدنامه اش به مالك اشتر ـ :آن گاه براى داورى در ميان مردم ، شايسته ترين فرد را از نظر خودت، برگزين؛ آن كه كارها بر او دشوار نگردد، و صاحبان دعوا او را به لجاجت نكشانند، و در لغزش ها نماند، و از بازگشت به حق، آن گاه كه آن را شناخت، خوددارى نورزد، و به سبب طمع، به هلاكت نيفتد ، و به جاى فهم دقيق تر به اندكْ فهم، اكتفا نكند ، و در شبهه ها درنگش از همه بيشتر باشد ، و از همه بيشتر به حجّت ها و استدلال ها بچسبد، وكم تر از همه از مراجعه صاحبان دعوا به ستوه آيد، و در كشف كارها از همه شكيباتر باشد ، و قاطع ترينِ آنها به هنگام روشنى حكم باشد ، و ستايش فراوان ، او را به خودبينى نكشاند و تشويق و تحريك ديگران، او را مجذوب نگرداند؛ و اينان اندك اند. ^۱

چگونه نعمت ها را با كرامت بر آنان ، گسترانْد و جويبارهاى رفاه و آسايش را برايشان روان ساخت . آيين اسلام، آنان را بر سفره بركت ها نشانيد. پس در نعمت آن آيين ، غرق گرديدند و در خرّمى زندگى ، خرامان.
در سايه دولتى قاهر ، زندگى شان به سامان شد و نيكو حالى ، آنان را به عزّتى ارجمند كشانيد ، و در سايه حكومتى پايدار ، كارهاشان استوار گرديد. پس آنان ، حكمرانانِ جهانيان شدند و پادشاهانِ سراسر زمين. كار كسانى را به دست گرفتند كه بر آنان حكومت مى كردند و بر كسانى فرمان مى راندند كه بر آنان ، حكم مى راندند. نه قناتى بر آنان چشمه مى بست ، و نه سنگى برايشان صدا مى كرد.
بدانيد كه شما رشته فرمانبردارى را پاره كرديد و با دستورات دوران جاهليت ، در دژ خداوند كه بر شما نهاده بود ، رخنه كرديد. همانا خداى سبحان ، بر جماعت اين امّت ، منّت نهاد كه با ريسمان الفت ، آنان را به يكديگر پيوند داد ؛ پيوندى كه در سايه اش بخرامَند و در پناهش بيارامند؛ در نعمتى كه هيچ يك از آفريده ها قيمت آن را نداند ؛ چرا كه آن نعمت ، از هر قيمتى برتر است ، و از هر شرفى گران قدرتر. ^۱

ر . ك : ص ۳۴۷ (جايگاه مصلحت نظام اسلامى در صدور حكم) . دانشنامه امير المؤمنين : ج ۳ ، ص ۷۴ (بيم از اختلاف) .