31
سياست نامه امام علي عليه السلام

در سومين روز حكومت على عليه السلام ، مردم براى دريافت حقوق خود از بيت المالْ مراجعه كردند. امام، به عبيداللّه بن ابى رافع، كاتب خود، فرمود:
از مهاجران آغاز كن . آنان را فراخوان و به هر كدامْ سه دينار بده . آن گاه انصار را بخواه و همان گونه با آنان رفتار كن . هر كس كه آمد ، سياه و قرمز و . . . ، با وى همان گونه رفتار كن كه با مهاجران و انصار و . . . ۱
بزرگان قوم، ديدند كه طرح عدالت اقتصادى على عليه السلام ، شعار نيست؛ عمل است و بسى جدّى. در محضر كاتب امام، اشكال تراشى ها آغاز شد. او رويدادها را گزارش كرد. امام، نه تنها از آغاز مخالفت ها، آن هم از سوى چهره هاى پر طَمطُراق، تكان نخورد و در ادامه راه، ترديد نكرد، بلكه با قاطعيت، بر ادامه اصلاحاتْ تأكيد كرد و فرمود:
وَاللّهِ إن بَقيتُ و سُلِّمتُ لَهُم لَأُقيمَنَّهُم عَلَى المَحَجَّةِ البَيضاء . ۲ به خداى سوگند ، اگر بمانم و سالم باشم ، آنان را بر راه روشن ، استوار خواهم داشت .
خونخواهى عثمان، از همين جا آغاز شد! آيا تأمّل برانگيز نيست كه برخى از زراندوزان، بيعت خود را با امام، به دو شرط، مشروط ساخته بودند:
۱ . على عليه السلام به ثروت هايى كه آنان در دوران حكومت عثمان به چنگ آورده بودند، كار نداشته باشد؛
۲ . قاتلان عثمان را شناسايى كند، دستگير كرده، بكشد.
امّا امام مى دانست كه خونخواهى عثمان، بهانه اى بيش نيست. آنچه براى آنان مهم است، جلوگيرى از بازپس گيرى ثروت هاى نامشروع و اموال برهم هشته بر جاى مانده از روزگار عثمان است. امام، در اين باره، پيشنهادهاى گونه گونى را شنيده

1.بنگريد به : ص ۱۸۵ (ح ۶۲) .


سياست نامه امام علي عليه السلام
30

بَيتِ المالِ ، فَإِنَّ الحَقَّ القَديمَ لا يُبطِلُهُ شَيءٌ ، وَلَو وَجَدتُهُ وقَد تُزُوِّجَ بِهِ النِّساءُ وفُرِّقَ فِي البُلدانِ ، لَرَدَدتُهُ إلى حالِهِ ، فَإِنَّ فِى العَدلِ سَعَةٌ ، ومَن ضاقَ عَنهُ العَدلُ فَالجَورُ عَنهُ أضيَقُ . ۱ بدانيد هر زمينى را كه عثمان بخشيد و هر ثروتى را كه از اموال خداوندى هديه كرد ، به بيت المال بازمى گردد ؛ چرا كه حقوق گذشته را چيزى از ميان نبرَد و اگر اين ثروت ها را بيابم در حالى كه مهريه زنان شده يا در شهرها توزيع شده است ، به جايگاهش بازگردانم ؛ چرا كه عدالت را گشايشى است و هر آن كس عدالت برايش تنگ باشد ، ستم بر او تنگ تر خواهد بود .
امام، در خطابه اى شورانگيز، بيدارگر و تأمّل آفرين، در همين روز، به گستردگى درباره مسئوليت زمامداران جامعه در تحقّق بخشيدن به عدالت اجتماعى سخن گفت و تأكيد كرد كه در بهره بردارى از اموال عمومى، به هيچ كس امتياز ويژه اى نخواهد داد؛ و آنان كه از طريق غصب اموال عمومى، ملك، آب، اسب هاى عالى و كنيزكان زيبا فراهم آورده اند، بدانند كه على، همه آنها را مصادره خواهد كرد و به بيت المال، بازخواهد گردانْد.
اين سخنان كه چونان صاعقه اى فرود مى آمد و به سانِ پتكى سنگين، بر سر كسانى كه بُرده بودند و خورده بودند و اكنون، نگران بودند، مى نشست و بسى سنگين بود و دلهره آفرين؛ و چنين بود كه بازتاب فرياد عدالتخواهى على عليه السلام ، پيش از هر جا در ميان چهره هاى سرشناس بود، و آنان، آغازين مخالفان حكومت علوى شدند.
اين شعارها فراز آمد و مردمان ، با آهنگى جز آنچه تاكنون مى شنيدند ، آشنا شدند.

1.بنگريد به : ص ۲۰۳ (ح ۷۲) .

  • نام منبع :
    سياست نامه امام علي عليه السلام
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری، با همکاری: سید محمد کاظم طباطبایی و سید محمود طباطبایی نژاد، ترجمه: مهدی مهریزی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1381
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 4369
صفحه از 435
پرینت  ارسال به