۵ / ۲

آبادانى شهرها ^۱

۱۷۶.امام على عليه السلام ـ در عهدنامه اش به مالك اشتر ـ :اين است آنچه را بنده خدا، على، پيشواى مؤمنان، به مالك پسر حارث اشتر، در عهدنامه اش به وى فرمان داد، آن گاه كه او را بر حكومت مصر گمارد: گردآورى ماليات ها ، نبرد با دشمنان، بهبود زندگى شهروندان، و آبادانى شهرها. ^۲

۱۷۷.امام على عليه السلام ـ از نامه اش به قرظة بن كعب انصارى ـ :پس از حمد و سپاس خداوند ؛ به درستى كه مردانى از اهل ذمّه، در قلمروِ حكومتى ات گزارش داده اند كه نهرى در سرزمين آنان، از ميان رفته و نابود شده است و آنان، داراى حقّ آبادانى بر مسلمانان هستند. در اين باره، تو و آنان بنگريد. پس نهر را آباد كرده، سامان ده. به جانم سوگند كه آباد كردن آنان، براى ما دلپذيرتر است از آن كه بيرون روند، يا تهى دست شوند، يا از وظيفه آبادى شهرها قصور ورزند. والسلام! ^۳

۱۷۸.امام على عليه السلام :برترى حكمران، در آبادانى شهرهاست. ^۴

ر . ك : ص ۲۶۴ (گرفتن ماليات) .

۵ / ۳

توسعه كشاورزى

۱۷۹.امام على عليه السلام :آن كه آب و خاكى بيابد و تنگ دست شود ، خداوند، او را

چهارده باشد. ^۱

۱۷۱.امام على عليه السلام :شما را سفارش مى كنم به ترس از خداوند در نهان و آشكارا، و عدالت پيشگى در خشنودى و خشم ، و كسب و كار در تنگ دستى و بى نيازى. ^۲

۱۷۲.امام على عليه السلام :به درستى كه جستجوى زندگى حلال، [ آدمى را] از كار آخرتْ باز نمى دارد. ^۳

۱۷۳.امام على عليه السلام ـ در نامه اش به فرزندش حسن عليه السلام ـ :جستجوى آنچه را كه حلال و گوارا است ، وا مگذار ؛ چرا كه از زندگى، به اندازه رفع حوايج، چاره اى نيست و آنچه برايت مقدّر شده ، به تو خواهد رسيد. ^۴

۱۷۴.امام على عليه السلام :ساعت هاى [ زندگى] ديندار، سه بخش است: در بخشى با پروردگارش راز و نياز مى كند؛ در بخشى ديگر، به زندگى اش سامان دهد؛ و بخشى ديگر را در خوشى هاى حلال و شايسته مى گذراند. سزاوار نيست كه خردمند، جز در يكى از اين حالت ها باشد : ساماندهى زندگى ، گام برداشتن براى آخرت، و يا خوشى هاى حلال. ^۵

۱۷۵.شرح نهج البلاغة ـ در گزارش صدقه هاى امير مؤمنان ـ :با دستانش كار مى كرد، زمين را مى كاشت، آبيارى مى كرد، درخت خرما مى كاشت ، و همه اينها را شخصا خود انجام مى داد. ^۶

ر . ك : دانشنامه امير المؤمنين : ج ۹ ، ص ۴۲۶ (جمع بين عبادت و كار كردن) . ج ۹ ، ص ۴۳۳ (صدقه هاى على) .