و مى گفت: «اى گروه غير عرب! به درستى كه اينان ، شما را در جايگاه يهود و نصارا قرار داده اند. از شما زن مى گيرند و به شما زن نمى دهند و به اندازه اى كه از شما مى گيرند ، به شما نمى دهند. پس تجارت كنيد؛ خداوند به شما بركت خواهد داد. به درستى كه از پيامبر خدا شنيدم كه روزى ، ده قسمت است: نُه قسمت آن در تجارت است و يك قسمت آن در امور ديگر. ^۱

۴ / ۴

پرهيز از مراسم استقبال

۱۶۰.نهج البلاغه:دهقانان شهر انبار ، هنگام رفتن امام به شام او را ديدند. براى وى پياده شدند و پيشاپيشش دويدند.
فرمود: «اين چه كارى است كه انجام مى دهيد؟».
گفتند: عادتى است كه بدان ، اميران خود را احترام مى كنيم.
فرمود: «به خدا سوگند كه اميران شما از اين كار ، سودى نمى برند و شما در دنيا خود را به رنج مى افكنيد و در آخرت نيز هلاك مى شويد. چه زيانبار است رنجى كه به دنبالش كيفر باشد ، و چه سودمند است آسايشى كه بدان ، امان بودن از آتش است!». ^۲

۱۶۱.نهج البلاغه:گزارش شده آن گاه كه على عليه السلام پس از جنگ صفّين، وارد كوفه شد ، از ناحيه شباميان ^۳ گذشت و [ صداى] گريه زنان را بر كُشتگان صفّين شنيد. حرب بن شُرَحْبيل شبامى بيرون آمد و در حالى كه على عليه السلام سواره بود ، او همراهش پياده حركت مى كرد.
على عليه السلام فرمود: «برگرد! چرا كه پياده رفتن چون تويى با من، براى زمامدار ، فتنه

پيشينيان گذشته ، از حكومتى عادلانه است ، يا سنّتى نيكو ، يا اثرى كه از پيامبر ما به جا مانده ، يا از واجبى كه در كتاب خداست. ^۱

۱۵۷.امام على عليه السلام ـ در عهدنامه اش به مالك اشتر (طبق گزارش تحف العقول) ـ :در تثبيت آنچه همشهريانت بدان صالح بودند و استوار نگه داشتن آنان بر آنچه بدان استوار بودند ، درس آموزى از عالمان و هم نشينى با حكيمان را بسيار گردان ؛ چرا كه اين كار ، حق را به كُرسى بنشانَد و باطل را برچيند و بدان ، به عنوان نمونه و راهنما ، بسنده گردد؛ چه آن كه سنّت هاى نيكو ، تنها راه براى اطاعت از خداوند است. ^۲

۴ / ۳

ستيز با سنّت هاى ناپسند

۱۵۸.امام على عليه السلام :بدان كه برترينِ بندگان خداوند نزد او ، پيشواى عادل است كه راه يابد و راهنمايى كند تا سنّت هاى شناخته شده را بر پا دارد و بدعت هاى ناشناخته را بميراند. به درستى كه سنّت ها پرتوافشانى هستند كه نشانه هايى دارند و بدعت ها نيز پديده اى آشكارند كه نشانه هايى دارند. ^۳

۱۵۹.امام صادق عليه السلام :مسلمانان غير عرب ، نزد امير مؤمنان آمدند و گفتند: از اين عرب ها به تو شِكوه مى كنيم. به درستى كه پيامبر خدا ما را سهمى برابر آنان مى بخشيد و براى سلمان و بلال و صهيب ، زن گرفت و اينان ، از اين كارْ سر باز مى زنند و مى گويند: چنين نخواهيم كرد.
اميرمؤمنان نزد آنان رفت و در اين باره با آنها صحبت نمود. عرب ها فرياد برآوردند كه: اى ابوالحسن! اين را نمى پذيريم؛ اين را نمى پذيريم!
على عليه السلام بيرون آمد ، در حالى كه خشمگين بود و ردايش بر زمين كشيده مى شد .