رايزنى نياز داشته باشد ، با شما مشورت خواهم كرد .
و امّا درباره تقسيم [ ثروت ها] و پيروى [ نكردن از روش خلفا] ، به درستى كه آن ، امرى نيست كه ابتدائا در آن حكم رانده باشم ؛ بلكه من و شما ديديم كه پيامبر خدا چنين مى كرد و كتاب خداوند كه باطل ، از پيش و پس به آن راه نيابد و فرستاده شده از سوى داناى ستوده است ، بدان گوياست .
و امّا اين سخن شما كه غنايم شمشيرها و نيزه را ميان شما و ديگران ، به طور مساوى قسمت كردم ، در گذشته نيز گروهى سبقتِ در اسلام داشتند و آن را با شمشيرها و پيكان هايشان يارى رساندند ؛ ولى پيامبر خدا، آنان را در تقسيم ، برترى نداد و به علّت سبقت در ايمان ، امتياز نداد . البته خداوندِ سبحان ، اجر پيشتازان و مجاهدان را در روز قيامت ، ادا خواهد كرد . به خدا سوگند ، شما و ديگران ، جز اين ، چيزى نزد من نداريد . خداوند ، دل هاى ما و شما را به حق هدايت گرداند و به ما و شما صبر و پايدارى الهام كند!» .
سپس فرمود: «خداى بيامرزد كسى كه حقّى را ببيند و آن را كمك كند، و ستمى را ببيند و آن را طرد سازد، و ياورِ حقيقت ، در برابرِ حق ستيزان باشد» .
[ ابن ابى الحديد مى گويد : ] استاد ما ابوجعفر گويد: گزارش شده كه طلحه و زبير ، به هنگام بيعت گفتند: ما با اين شرط با تو بيعت مى كنيم كه شريك تو در حكومت باشيم ، و امام على عليه السلام در پاسخ آنان فرمود: «خير ؛ ولى شما در غنيمت شريك من هستيد. هيچ كس را بر شما و يا بر يك برده حبشىِ بينى بريده ، به يك درهم و كم تر ، ترجيح ندهم . نه من چنين كنم و نه اين دو فرزندم . اگر بر واژه مشاركت اصرار داريد ، شما ياوران من به هنگام ناتوانى و نياز هستيد ، نه به هنگام توانمندى و پايدارى» .
ابوجعفر گويد: آنان شرايطى گذاشتند كه در عقد امامت ، ^۱ روا نيست ، و او شرايطى گذاشت كه در دين و شريعت ، واجب است . گزارش شده كه زبير ، در ميان

ما در تمامى امور ، مشورت كنى و خودسرانه بر ما حكم نرانى . فضيلت و برترى ما بر ديگران ، بر تو معلوم است . [ پس چگونه] اموال را تقسيم مى كنى و در كارها تصميم مى گيرى و آنها را بدون مشورت و آگاهى ما به اجرا مى گذارى؟
على عليه السلام فرمود: «كمى ايراد گرفتيد و امور بسيارى را وا نهاديد . از خداوند ، طلب آمرزش كنيد . خداوند ، بر شما مى بخشايد . به من بگوييد آيا شما را از حقّ واجبى باز داشتم و بدان وسيله بر شما ستم كردم؟» .
گفتند: پناه بر خدا!
فرمود: «آيا از اين ثروت ها چيزى براى خودم برگزيدم؟» .
گفتند: پناه بر خدا!
فرمود: «آيا نسبت به حقوق يكى از مسلمانان ، يا دستورى [ از دين] ، اتّفاقى افتاده كه من بى خبرم يا در آن ناتوانم؟» .
گفتند: پناه بر خدا!
فرمود: «پس از كدام كارِ من ناخشنوديد كه تصميم به مخالفت با من گرفتيد؟» .
گفتند: تو در تقسيم اموال ، بر خلاف شيوه عمربن خطّاب، رفتار كردى ، سهم ما را مانند سهمِ ديگران قرار دادى و ميان ما و آنان كه مانند ما نيستند ، مساوات برقرار كردى ؛ در غنايمى كه خداوند ، در سايه شمشيرهاى ما و نيزه هاى ما ارزانى داشت و سواره و پياده ، بر آن دست يافتيم و دعوت ما در آن ، غالب شد و آن را با فشار و جبر ، از كسانى كه جز با زور تسليم نمى شدند ، بازگرفتيم .
على عليه السلام فرمود: «امّا آنچه درباره رايزنى با شما بر زبان رانديد ، به خداوند سوگند كه مرا در زمامدارى ميلى نبود . شما مرا بدان فراخوانديد و بر آن ، گمارديد . از آن ترسيدم كه شما را رد كنم و امّت ، اختلاف كنند . پس آن زمان كه حكومت بر من روى آورد ، در كتاب خدا و سنّت پيامبرش نظر كردم و آنچه مرا بدان راهنمايى كردند ، انجام دادم و از آن ، پيروى نمودم و مرا حاجتى به رأى شما و ديگران نبود . [ بلى ،] اگر واقعه اى اتّفاق افتد كه بيانش در كتاب خدا و دليلش در سنّت نباشد و به