امير مؤمنان عليه السلام فرمود: «واى بر شما! مرا وا مى داريد كه پيروزى را با ستم و جور بر مسلمانانى كه بر آنها حكومت يافتم، طلب كنم؟! نه؛ به خدا سوگند ، چنين نخواهد شد تا روزگارْ باقى است و تا زمانى كه در آسمان ، ستاره ببينم. به خدا سوگند ، اگر اينها ثروت هاى شخصى ام بود ، به برابرى ميان آنها رفتار مى كردم ، چه رسد كه اينها اموال خودشان است». ^۱

۲۳۰.امام على عليه السلام ـ از سخنرانى وى كه بر تقسيم برابر ثروت ها سرزنش شد ـ :در اين ثروت ها كسى را بر كسى امتيازى نيست. خداوند عز و جل آن را قسمت كرده است . اينها مالِ خداوند است و شما بندگان مسلمانِ خداونديد؛ و اين ، كتاب خداست. بدان اقرار داريم و بر او گواهى داديم و در برابرش تسليم هستيم و سنّت پيامبر صلى الله عليه و آله ، در برابر ماست. پس تن در دهيد. خداوند ، شما را رحمت كند! هركه بدين امر خشنود نيست ، هر كجا مى خواهد ، برود. ^۲

۲۳۱.امام على عليه السلام ـ از نامه او به مصقلة بن هبيره شيبانى ، كارگزارش در منطقه اردشير خُرّه ^۳ ـ :ـ از نامه او به مصقلة بن هبيره شيبانى ، كارگزارش در منطقه اردشير خُرّه ^۴ ـامام على عليه السلام : بدان مسلمانانى كه نزد تو و ما به سر مى برند ، حقّشان از اين غنيمت ها يكسان است . [ براى گرفتن آن ]نزد من مى آيند و باز مى گردند. ^۵

۲۳۲.امام على عليه السلام ـ از نامه اش به حذيفة بن يمان ، فرماندار مدائن ـ :به تو فرمان مى دهم كه خراج زمين ها را بر پايه حقّ و انصاف ، گِردآورى كنى و از آنچه برايت فرستادم ، تجاوز نكنى و چيزى را فرو مگذارى و بدعتى تازه بر پا مدارى. آن گاه ، آن را به برابرى و دادگرى ، ميان كسانى كه سزاوار آن اند ، قسمت كن. ^۶

۵ / ۱۰

تقسيم برابر ثروت هاى عمومى

۲۲۷.الاختصاص ـ در توصيف خصلت ها و فضيلت هاى امام على عليه السلام ـ :تقسيمش به برابرى بود و در ميان شهروندان ، دادگر بود. عمّار بن ياسر و ابو هيثم بن تيهان را مسئول بيت المال مدينه كرد و نوشت : «عرب و قريش و انصار و غيرعرب ، هر كه مسلمان است از قبيله هاى عرب و تيره هاى غير عرب ، برابرند».
سهل بن حنيف، آزادشده سياهى را نزد او آورد و گفت: به اين ، چه قدر مى دهى؟
امير مؤمنان فرمود : «تو چه قدر گرفته اى؟»
گفت: سه دينار ، و ديگران نيز همين اندازه گرفته اند.
فرمود: «به آزاد شده نيز به اندازه او اختصاص دهيد : سه دينار» . ^۱

۲۲۸.الأمالى ـ به نقل از ابراهيم بن صالح انماطى ـ :على عليه السلام ، در صبحگاه پس از بيعت، وارد بيت المال شد . اموالى را كه جمع شده بود ، سه دينارْ سه دينار ، ميان حاضران تقسيم نمود.
سهل بن حنيف ، به پاخاست و گفت: اى امير مؤمنان! اين برده را آزاد كردم.
آن گاه به وى نيز سه دينار بخشيد ، به همان اندازه كه به سهل بن حنيف داد. ^۲

۲۲۹.الكافى ـ به نقل از ابو مخنف ـ :گروهى از شيعيان ، نزد على عليه السلام آمدند و گفتند: اى امير مؤمنان! كاش اين اموال را ميان اشراف و بزرگان تقسيم كنى و آنان را بر ما برترى دهى تا هنگامى كه كارها سامان يابد. آن گاه به بهترين خصلت هايى كه خداوندْ تو را بدان عادت داد ، بازگردى ؛ يعنى تقسيم برابر و عدالت در ميان شهروندان.