آن مى ايستاده است تا بتواند قسمت بالايى ديوار كعبه را بسازد.
دسته دوّم مى گويند: حضرت ابراهيم عليه السلام هنگام اعلان حجّ، جهت امتثال امر «واذّن في الناس بالحجّ» بر روى اين سنگ ايستاد. برخى نيز مى گويند: اين سنگ در تمام واقعه هاى ذكر شده مورد استفاده حضرت ابراهيم عليه السلام قرار گرفته است.

توضيحى درباره جايگاه مقام

تغيير مكان «مقام ابراهيم» از مسلّمات تاريخ است و بسيارى ازكتاب هاى سيره و حديث و تاريخ آن را از مكان كنونى اش به كعبه نزديك تر و يا حتّى چسبيده به آن دانسته اند. بر طبق آن چه كه از برخى احاديث، به دست مى آيد، ابتدا در جاهليت آن را از كعبه دورتر بردند و سپس پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله آن را پس از فتح مكّه به جاى نخستينش باز گرداند، يعنى همان مكانى كه ابراهيم عليه السلام آن را نهاده بود و سپس عمر آن را به مكانى كه هم اكنون قرار دارد، انتقال داد.
در علّت اين انتقال اختلاف كرده اند: برخى آن را به جهت سيلى مى دانند كه مقام را با خود برد و برخى ديگر به جهت توسعه دادن مكان طواف و دسته اى به جهت اين كه زير پاى طواف كنندگان نرود، دانسته اند.

۴ / ۲

حجر الأسود

۶۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله:حَجَر، دست خدا در زمين است. هر كه دست خود را بر آن بكشد،با خدا بيعت كرده كه او را نافرمانى نكند. ^۱

۶۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله:حجرالأسود،از سنگ هاى بهشت است. ^۲

توضيح

«آيات بيّنات» به نشانه هاى بر جامانده از عهد قديم در مكّه گفته مى شود كه شامل مقام ابراهيم،حجر الأسود و حجر اسماعيل مى باشد.
برخى از مفسرين، حطيم، زمزم و اركان اربعه كعبه را نيز اضافه كرده اند و حتى مكان هاى مقدس مكّه و حرم مثل مشعر و عرفات را نيز از مصاديق آيات بيّنات دانسته اند. از ميان اين مكان هاى مقدّس ، مقام ابراهيم ويژگى مهمّى دارد و آن اتّخاذش به عنوان جايگاه نماز طواف است . از اين رو درباره مقام ابراهيم و جايگاه آن توضيح مى دهيم . هر سه قسمت آيه «مقام ابراهيم، من دخله كان آمنا وللّه على الناس...» را در مقام بيان و توضيح «آيات بيّنات» مى داند.

توضيحى درباره مقام ابراهيم

مقام ابراهيم از نشانه هاى روشن الهى و از نظر مشهور همان سنگ معروف در نزديكى كعبه است جايگاه ابراهيم عليه السلام، هنگام بالا بردن پايه هاى بيت «كعبه» بوده است در اين سنگ، أثر قدم انسان آشكار ديده مى شود و اين خود معجزه و آيه اى الهى است كه در يك جسم سخت و محكم، پا فرو رود و اثر آن ساليان دراز باقى بماند و سيل ها و جنگ ها و غارت ها را پشت سرگذارد. در تفسير ديگر از مقام ابراهيم از ابن عبّاس و مجاهد و عطا نقل شده است، ولى روايات، نظر مشهور را تأييد مى كند.
در زمان وقوع اين معجزه الهى و ايستادن ابراهيم عليه السلامبر اين سنگ، اختلاف نظر هست، بعضى آن را هنگام بناى كعبه و بالا بردن پايه هاى كعبه مى دانند و معتقدند كه حضرت ابراهيم عليه السلام بر