هم ديگران را به مراعات حرمت او، الزام مى نمايند.
براى نمونه، قرآن كريم كسانى از انفاق كنندگان را مستحقّ پاداش الهى مى داند كه پس از كمك مالى به نيازمندان، آنان را با منّت گذاشتن آزار ندهند و به عبارت ديگر، با اين كار خود، عزّت نفْس افراد نيازمند را پايمال نكنند. نيز در ادامه مى فرمايد كه : اگر با نيازمندان به صورتى پسنديده گفتگو كنيد و برخوردهاى خشونت آميز آنان را ببخشيد، بهتر از آن است كه چيزى به آنان همراه با منّت و در هم شكستن شخصيت و كرامتشان، انفاق نماييد. قرآن كريم پس از اين آيات، با صراحت بيشترى اعلام مى كند كه انفاق همراه با منّت، هيچ اثر و نتيجه اى براى انفاق كننده ندارد. در واقع، اين تحقير و تخريب شخصيت و صدمه به عزّت نفْسِ شخص نيازمند است كه انفاق را بى اثر مى كند. ^۱ از سوى ديگر، در احاديث آمده است كه حرمت مؤمن، بيشتر از حرمتى است كه مقدّساتى نظير كعبه دارند و در نتيجه، توهين به مؤمن و تحقير او، به هيچ وجه قابل بخشش نيست:
المُؤْمِنُ أَعْظَمُ حُرْمَةً مِنَ الْكَعْبَةِ . ^۲ مؤمن حرمتش از كعبه بيشتر است .
اين ديدگاه بر آن است تا با توجّه دادن انسان به ارزش هاى وجودى اش ، او را از آلودن خود به مسائل پست و دونِ شأن خويش باز دارد و روح استقلال و اتّكا به خود را در وى زنده كند. در اين آموزه ها به انسان گوشزد مى شود كه اتّكا به ديگران و ذلّت پذيرى در مقابل آنان، در شأن او نيست و بالاتر از اين، به وى تذكّر داده مى شود كه پيروى از هوس هاى نفسانى و مرتكب شدن كارهاى خلاف اخلاق، به هيچ وجه با مقام رفيع انسانى سازگارى ندارد . به عبارت ديگر، عزّت نفس، به « خودِ شخصى » منحصر نمى شود؛ بلكه حرمت نهادن به « خودِ انسانى » اهمّيتى به مراتب بيشتر مى يابد.

در ابعاد مختلف زندگى، ارزيابى هاى مختلفى از خود مى توان به عمل آورد. مثلاً ممكن است از لحاظ وضعيت تحصيلى، خود را منفى ارزيابى كنيم ؛ ولى از لحاظ اجتماعى بودن، ارزيابى مثبتى از خود داشته باشيم. بايد در نظر داشت كه ارزيابى ما از صفاتى كه براى خودپنداره ما مهم ترند، تأثير بيشترى بر حرمت خودِ عامِ ما دارد. مثلاً اگر مهم ترين ويژگى خود را هوشمندى بدانيم و خود را در آن بُعد، مثبت ارزيابى كنيم ، ميزان « حرمت خودِ » ما بالاتر خواهد بود، هرچند در اجتماعى بودن يا مهارت ورزشى، خود را پايين تر ارزيابى نماييم. بنا بر اين، حرمت خود، صرفاً جمع جبرى توانايى ها و مهارت هاى فردى نيست و به مقدار اهمّيت صفات خاص نيز بستگى دارد.
اين موضوع در تعاليم اسلامى مورد توجّه قرار گرفته و بسيار مهم تلقّى شده است. در ادبيّات دينى، از اين امر، به « عزّت نفْس »، « كرامت نفْس » و ... تعبير مى شود. براى نمونه، در حديثى از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله آمده است:
اُطْلُبُوا الْحَوائِجِ بِعِزَّةِ الأَْنْفُسِ . ^۱ نيازهايتان را با ديگران در ميان بگذاريد، امّا همراه با حفظ عزّت نفْس. امير مؤمنان عليه السلام در نامه خود به فرزندش مى فرمايد:
أَكْرِمْ نَفْسَكَ عَنْ كُلِّ دَنيَّةٍ وَ إِنْ ساقَتْكَ إِلَى الرَّغائِبِ؛ فَإِنَّكَ لَنْ تَعْتاضَ بِما تَبْذُلُ مِنْ نَفْسِكَ عِوَضَاً وَ لاتَكُنْ عَبْدَ غَيْرِكَ وَ قَدْ جَعَلَكَ اللّهُ حُرّاً. ^۲ خود را گرامى بدار و از هر گونه فرومايگى، هرچند خواست هاى [مادّى و حيوانى] تو را تأمين كند، بپرهيز؛ زيرا هرگز در عوض آنچه از خود بر سر اين كار مى دهى، چيزى دريافت نمى كنى. و بنده ديگران مباش ، كه خدا تو را آزاد آفريده است.
آموزه هاى دينى، هم خودِ فرد را به احترام گذاشتن به خويشتن تشويق مى كنند و