75
شعله هاي سرد

به نظر مى رسد كه حسادت به عنوان پديده اى فرهنگى ـ اجتماعى، تحت تأثير هنجارهاى اجتماعى است. هنجارهاى اجتماعى و نقش جنسيتى خاصّ زنان و مردان است كه تعيين مى كند چه شرايطى براى مردان و چه شرايطى براى زنان، حسادت آميز است و هر يك از اين دو جنس، در مقابل احساس حسادت، چه واكنشى بايد نشان بدهد. اين مطلب، نيازمند يك پژوهش علمى است كه بايد انجام بگيرد، هرچند ظاهراً آن فرضيه اى قوى است كه حسادت بين زنان و مردان را متفاوت معرّفى مى كند . نيز سؤالاتى از قبيل: فراوانى حسادت و شهرت به آن، چگونگى تجربه حسادت ، و علّت و مفهوم حسادت در هر يك از زنان و مردان، نيازمند تحقيق و تجربه علمى دقيق است.
در اكثر جوامع و نيز در جامعه ايران، بروز رفتارهاى هيجانى، عصبانيت و پريشان حالى در هنگام حسادت، براى زنان امرى كاملاً طبيعى، ولى براى مردان، رفتارى حاكى از ضعف و آسيب پذيرى محسوب مى شود. از اين رو، مردان از چنين رفتارهايى امتناع ورزيده، حسادت خود را پنهان نگاه مى دارند و يا آن را به صورت خشم نشان مى دهند. به هر حال ، غير از تفاوت در جنسيت، تفاوت هاى فردى ديگر نظير هوش و نبوغ نيز در برانگيخته شدن حسادت در افراد، مؤثّر است. ۱

زمينه هاى خانوادگى

خانواده مهم ترين نقش را در زمينه سازى بروز و شدّت حسادت در افراد بر عهده دارد.

نوع تربيت

يكى از زمينه هاى مهمّ خانوادگى، نوع و سبْك تربيتى است كه والدين در پيش مى گيرند. لوس كردن و نازنازى بار آوردن كودك مى تواند زمينه مساعدى را براى حسادت وى در آينده فراهم آورد.
كودكان نازپرورده، در خانه، در كانون توجّه هستند و هر نياز يا هوس آنها برآورده

1.همان ، ص ۴۵۵ .


شعله هاي سرد
74

كسى كه مى خواهد حسادت نورزد، حتماً بايد به زمينه هاى پيدايش حسد توجّه كند و وقتى آنها را شناخت، به پيشگيرى از آنها و يا درمان آنها بپردازد .
كمبود ويتامين هاى مختلف در بدن انسان، بدن را آماده پذيرش ميكروب ها مى كند و آن را به استقبال بيمارى ها مى برد. بدن نيز بيمارى ها را در خود، پرورش و گسترش مى دهد. قطعاً براى پيشگيرى از بيمارى ها يا درمان آنها، بايد كمبود ويتامين ها جبران گردد تا زمينه پذيرش و نيز گسترش بيمارى ها از بين برود. بنا بر اين در اين باره بايد « زمينه شناس و زمينه زُدا » باشيم. فى المثل، اگر در منزل، چاه فاضلابى، زمينه ساز انواع پشه هاست، سمپاشى، بيهوده است و بايد چاه را پر كرد.
حسد نيز صفتى است كه در زمينه خاصى خودنمايى مى كند . به عبارت ديگر، در شرايط و محيط و با زمينه هاى خاصى است كه حسد رشد پيدا مى كند و شدّت مى يابد. در اين قسمت، به: تفاوت هاى فردى، زمينه هاى خانوادگى، برخوردهاى تبعيض آميز، احساس محروميت، و زندگى در محيط هاى كوچك خواهيم پرداخت.

تفاوت هاى فردى

اغلب افراد معتقدند كه حسادت، بويژه در زمينه روابط بين فردى و عاطفى، صفتى زنانه است. آيا به راستى، حسادت، ويژگى خاصّ زنان است، يا مردان هم به اندازه زنان، حسادت را تجربه مى كنند؟
نظريّات متفاوتى در اين خصوص مطرح شده اند كه برخى از آنها بر حسودتر بودن زنان از مردان و برخى ديگر به عدم وجود تفاوت ميان زنان و مردان در حسادت تأكيد دارند. مثلاً در كتاب روان شناسى رشد (اثر دفتر همكارى حوزه و دانشگاه) آمده است كه در دختران، بيش از پسران حسادت ديده مى شود ۱ و از هر سه بچه حسود، دونفرشان دختر است . ۲ همچنين در روابط بين دختر با دختر، حسد بيشتر مشاهده مى شود تا روابط بين پسر و پسر و دختر و پسر. ۳

1.روان شناسى رشد ، على اكبر شعارى نژاد، ص ۴۸۴ .

2.الرجال لابن داود ، ص ۷۷ ، الرقم ۴۴۹ .

3.نقد الرجال ، ج ۲ ، ص ۵۲ و۵۳ ، الرقم ۱۲۴ ؛ رجال الطوسي ، ص ۳۵۵ ، الرقم ۲۲ .

  • نام منبع :
    شعله هاي سرد
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد علي سروش
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 5507
صفحه از 168
پرینت  ارسال به