125
شعله هاي سرد

وا دارند و به فرايند درمان وى كمك كنند، آورده مى شوند . ذكر اين نكته لازم است كه پاسخ كتبى و مفصّل درباره هر يك از اين سؤالات، راه گُشا خواهد بود؛ چرا كه نوشتن، درك ما را از خود و از رويدادِ اتّفاق افتاده افزايش مى دهد. نوشتن، به افكار ما نظم مى بخشد و همين امر سبب مى شود كه روند شناخت و درك ما از خود و زندگى، تسهيل گردد. در هنگام نوشتن، به خاطر هماهنگى ميان سرعت فكر و سرعت دست، فرايند انديشه كندتر مى شود و در نتيجه فرد، افكار و احساسات خود را از منظرى وسيع تر مشاهده مى كند و ارتباط ميان عناصر رويداد و نيز افكار و احساساتى را كه رويداد در او ايجاد كرده است، بهتر درك مى نمايد. نوشتن، سبب تغيير نظر درباره خود و رويدادها نيز مى شود. هنگامى كه فرد به طور مكرّر افكار و احساسات خود را درباره يك مسئله مى نويسد، درگيرى هيجانى وى با مشكل، به تدريج كم رنگ مى شود. در نتيجه وى مى تواند مسئله را از منظرى گسترده تر مشاهده و عوامل پيچيده آن و نيز احساسات همخوان با آن را درك كند. ديدن مسئله از منظرى گسترده تر و كم رنگ شدن درگيرى هيجانى، زمينه هاى تغيير ديدگاه فرد نسبت به تجارب خود را فراهم مى سازند.

پرسش نامه خوددرمانى حسادت

در اين جا برخى از سؤالاتى كه فرايند درمان حسادت را تسهيل مى كنند، آمده است. با توجّه به توضيحات گذشته، با دقّت و حوصله به صورت مكتوب به آنها پاسخ دهيد.
۱. آن چيزى كه ديگران دارند و تو دوست دارى تا آن را داشته باشى، يا اعتقاد دارى كه بايد داشته باشى تا خوش بخت شوى، چيست؟
۲. چرا تو، به آن چيز نياز دارى؟ اگر آن چيز را به دست بياورى، چه چيزى عايد تو مى شود؟ و اگر آن را به دست نياورى، چه چيزى را از دست خواهى داد؟ ۱

1.امام على عليه السلام مى فرمايد: « إِذا زالَ الْمَحْسُودُ عَلَيْهِ ، عَلِمْتَ أَنَّ الْحاسِدَ كانَ يَحْسُدُ عَلى غَيْرِ شَىْ ءٍ ؛ هنگامى كه آنچه بر آن حسد برده مى شود ، از بين برود ، خواهى دانست كه حسود بر چيز بى ارزشى حسد ، مى برده است » (شرح نهج البلاغة ، ج ۱ ، ص ۳۱۸ و ج ۲۰ ، ص ۳۴۲) .


شعله هاي سرد
124

عوامل مذكور بكوشد، يا اين كه بنشيند و با تقويت بيمارى حسادت، خود را تضعيف كند و آن ناشايستگان را تقويت نمايد .
حسادت، نوعى بيمارى است كه نه تنها موجب كار مثبتى نمى شود و هيچ دردى را درمان نمى كند، بلكه اصل « صيانت ذات » را نابود مى سازد و موجب مى گردد كه حسود، همه عمر را با يك شخصيت « منِ » مختل شده در زجر و شكنجه به سر ببرد.
با اين مقدّمه نسبتاً طولانى روشن شد كه نعمت هايى كه نصيب افراد مى شوند، انواعى دارند و از راه هاى متفاوتى حاصل مى گردند . و در نتيجه ، حسادت نيز انواع مختلفى پيدا مى كند، كه به تفصيل ذكر شدند و روش هاى شناختى براى درمان آنها نيز ارائه گرديد.
محورى ترين كار در درمان حسد، تقويت شناخت است. امام كاظم عليه السلام مى فرمايد:
مَنْ أرادَ الْغِنى بِلا مالٍ وَ راحَةَ الْقَلْبِ مِنَ الْحَسَدِ وَ السَّلامَةَ فِى الدّينِ ، فَلْيَتَضَرَّعْ إِلَى اللّهِ عز و جل فى مَسْأَلَتِهِ بَأَنْ يُكَمِّلَ عَقْلَهُ . فَمَنْ عَمَلَ ، قَنِعَ بِما يَكْفيهِ وَ مَنْ قَنِعَ بِما يَكْفيهِ ، اِسْتَغْنى وَ مَنْ لَمْ يَقْنَعْ بِما يَكْفيهِ ، لَمْ يُدْرِكِ الْغِنى أَبَدَا . ۱ هر كس كه بى نيازىِ بدون مال، راحتى قلب از حسد، و سلامت در دين را خواستار است ، بايد متضرّعانه از خداوند بخواهد كه عقل وى را كامل كند؛ زيرا كسى كه عاقل باشد، به آنچه كفايتش مى كند، قناعت مى نمايد و كسى كه قانع بود، بى نياز مى شود. در غير اين صورت ، بى نيازى را هرگز درك نخواهد كرد.
بنا بر اين، توجّه به گستردگى و فراوانى نعمت هاى الهى، توجّه به كامل نبودن امكانات مادّى، و نيز توجّه به موقعيت و امكانات موجود مى تواند در تقويت عقل و شناخت حسود كارساز بوده، وى را از دام حسد برهاند. نيز چنانچه شناخت ماهيت حسد و علّت و پيامدهاى منفى آن به روشنى براى حسود بازگو شود، وى قادر خواهد بود بهتر آن را مهار كند و خود را تغيير دهد.
در ادامه، برخى از سؤالاتى كه مى توانند شخص حسود را به تفكّر درباره خويش

1.الكافى ، ج ۱ ، ص ۱۸ ، ح ۱۲ .

  • نام منبع :
    شعله هاي سرد
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد علي سروش
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 5947
صفحه از 168
پرینت  ارسال به