احساس حرمت هر فرد از طريق مصاحبتش با افرادى كه برايشان احترام قائل است، افزايش مى يابد. هنگامى كه با افراد صاحب نام و محترم همنشين مى شويم، معمولاً از خود، بيشتر احساس رضايت مى كنيم. در واقع، انسان ها براى افزايش حرمت خود، به عضويت خويش در گروه ها و جمع هاى موفّق توجّه مى كنند.
بايد توجّه داشت كه مصاحبت با افراد موفّق براى افزايش حرمت خود، تبعاتى نيز در بر دارد و آن، اين كه: هنگام مصاحبت با چنين افرادى، استعدادهاى فرد در مقايسه با آنان رنگ مى بازد. حال بايد ديد اين مشكل چگونه حل مى شود.
برخى از روان شناسان معتقدند كه فرد، تنها در صورتى با افراد برتر از خود همنشين شود كه برترى آنان در امورى كم اهمّيت براى او باشد. مثلاً اگر موفّقيت تحصيلى را مهم مى شماريم، ولى معمولاً در موادّ درسى، نمره هاى متوسّط مى گيريم، نبايد در گروه افرادى كه همواره در همه دروس نمره عالى مى گيرند، وارد شويم ؛ زيرا اين كار، گرچه « حرمت خودِ » جمعى ما را تقويت مى كند، امّا هنگام مقايسه خود با آنان، استعدادهايمان جلوه خود را از دست مى دهند.
بر عكس، اگر آنچه برايمان اهمّيت دارد، كسب مهارت هاى ورزشى يا هنرى باشد، ورود به جمع افراد پيش گفته براى ما بى ضرر خواهد بود؛ زيرا برترى آنان در چيزى است كه براى ما اهمّيتى ندارد و آنان در آنچه براى ما مهم است، برتر نيستند.
طبق اين نظريه، مطلوب ترين افراد براى معاشرت، كسانى هستند كه عملكردشان در امور مهم ، ضعيف تر از عملكرد ماست و تنها در امورى كه از نظر ما اهمّيتى ندارند، از ما برترند. ^۱

نشانه هاى عدم عزّت نفس

عدم عزّت نفْس يا حرمت خودِ پايين، به شكل هاى گوناگونِ روانى و رفتارى بروز مى كند و چونان خارهايى جانكاه، مانع انسان در راه پيشرفت مى شود . شناخت اين

سه. انسان معمولاً حوادثى را كه به حرمت وى آسيب مى رسانند ، زودتر از حوادث مطلوب فراموش مى كند و به عبارت ديگر، حافظه آدمى، حوادث ناخوشايند را سركوب كرده، به حيطه ناهشيارى مى راند. در ذهن ما، خاطره گرفتن بالاترين نمره در يك امتحان يا برنده شدن در يك مسابقه ورزشى، ماندگارتر از شكست در امتحان يا مسابقه است. اين ساز و كار شناختى، به ما امكان مى دهد تا خود را سريع تر با محيط، سازگار كنيم و حرمت خود را محفوظ نگاه داريم.
چهار. ما ويژگى هاى خود و حتّى اشيايى از قبيل اتومبيل و خانه را كه مالكشان هستيم، بيش از حد، مثبت ارزيابى مى كنيم. فردى كه زندگى آرام و بى سر و صدايى دارد، آن را جذّاب تر از سبك زندگى شلوغ و اجتماعى ديگران به شمار مى آورد و از اين طريق، حرمت خود را افزايش مى دهد.
پنج. اِسنادها نيز ابزارهايى مهم براى افزايش حرمت خود هستند. هنگامى كه كار بر وفق مراد ما پيش مى رود، مسئوليت نتايج آن را مى پذيريم؛ امّا در غير اين صورت، مسئوليت خود را در قبال تبعات آن به حدّ اقل مى رسانيم و فرد يا شى ء ديگرى را مسئول عواقب آن مى شماريم. به عبارت ديگر، موفّقيت ها را مرهون ويژگى هاى درونى خود و شكست ها را ناشى از فشارهاى موقعيتى قلمداد مى نماييم.
شش. ما معمولاً خود را با افراد مشابه خودمان مقايسه مى كنيم؛ امّا هنگامى كه حرمتمان در معرض خطر قرار مى گيرد، شباهت، به معيارى كم اهمّيت تبديل مى شود. در چنين مواردى با اجتناب از مقايسه خود با افراد موفّق، خود را با افرادى مقايسه مى كنيم كه عملكرد ضعيفى داشته يا دچار عواقب ناگوارى شده اند. مثلاً دانشجويى كه در يك امتحان به سختى توانسته است قبول شود، به جاى مقايسه خود با دانشجويانى كه نمره هاى عالى گرفته اند، خود را با دانشجويانى مقايسه مى كند كه نتوانسته اند در آن مادّه درسى، نمره قبولى بگيرند.
هفت. از آن جا كه « خود »، هم داراى مؤلّفه شخصى و هم شامل مؤلّفه جمعى است،