كن ». مرد گفت: قصدم اين نبود؛ مى خواستم برايم دعا كنيد. امام عليه السلام فرمود :
وَ لا أَدَعُ الدُّعاءَ وَلكِنْ لا تُخْبِر النّاسَ بِكُلِّ ما أَنْتَ فيهِ . ^۱ دعا مى كنم؛ ولى تو هم همه گرفتارى هايت را نزد مردم بازگو مَكن .
از جمله كارهايى كه موجب ناديده گرفته شدن عزّت نفس مى شود، معاشرت با افرادى است كه از لحاظ امكانات مالى در رتبه بالاترى هستند. رفت و آمد با افراد ثروتمندتر سبب مى شود كه فرد، يا براى هم رتبه شدن با آنان دست به هر كارى ولو كارهاى خلاف بزند و يا براى پذيرفته شدن در جمع، عزّت نفس خود را پايمال كند و راه ذلّت را بر خويش هموار نمايد.
در احاديث نيز توصيه شده است كه انسان با افراد هم رتبه خود مسافرت كند و از همسفر شدن با افراد ثروتمندتر از خويش بپرهيزد ^۲ . اين، بدان دليل است كه ممكن است آنان هزينه اى براى سفر خود در نظر گرفته باشند كه تأمين آن براى افراد عادى ميسّر نباشد . بنا بر اين، اگر كسى به اين كار اقدام نمود، در واقع ، خود را نزد ديگران خوار كرده است و اين در پيشگاه خداوند، پسنديده نيست. ^۳ امام صادق عليه السلام مى فرمايد:

يادآور مى شويم كه در روان شناسى، احترام به « خودِ شخصى »، با معناى مهم شمردن استعدادهاى نهفته در وجود فرد (اعتماد به نفْس) مورد توجّه قرار گرفته و از نتايج مثبت برخوردارى از آن، سخن به ميان آمده است؛ امّا از « خودِ انسانى » با معناى مهم شمردن شأن و جايگاه فرد (عزّت نفْس) كمتر سخن گفته شده است.
در مقابل، از آن جا كه هدف اصلى دين، رساندن انسان به قلّه مكارم اخلاقى است. و اين هدف با احساس عزّت نفس، بهتر تحقّق مى يابد ، در آموزه هاى دينى بيشترين تلاش، صرف پروراندن اين خصيصه در وجود انسان شده است، هرچند از پرداختن به « خودِ شخصى » نيز غفلت نشده است. در احاديث متعدّدى آمده است كه خداوند كارهاى مؤمن را به خودِ وى واگذار كرده است؛ ولى اجازه ذلّت پذيرى را به او نداده است. ^۱ بنا بر اين ديدگاه، آبرو و حيثيت اجتماعى انسان، در اختيار خودش نيست و او مجاز نيست آن را پايمال كند. همچنين مبارزه با نفْس ـ كه به معناى صحيح خود، جزو اصول اخلاق اسلامى است ـ نمى تواند بهانه و مجوّزى براى ناديده گرفتن عزّت نفْس باشد. البتّه ممكن است كسانى خيال كنند كه با تحقير خود در نزد ديگران، بهتر مى توانند با نفْس خويش مبارزه كنند، چنان كه برخى از عرفا و اهل تصوّف كه با منابع غنى اسلامى در اين زمينه كمتر آشنايى داشته اند، مرتكب اين خطا شده اند و براى جهاد با نفْس، تحقير و اهانت ديگران را به جان مى خريدند و كرامت نفْس را زير پا مى گذاشتند و حتّى به اين كار افتخار نيز مى كردند. ^۲ در احاديث اسلامى توصيه مى شود كه فرد، مشكلات زندگى خود را تا حدّ امكان در نزد ديگران بازگو نكند و ديگران را در جريان همه رخدادهاى زندگى اش قرار ندهد؛ زيرا اين كار، باعث مى شود در نظر ديگران كوچك شود و عزّت نفْسش لطمه ببيند.
مردى نزد امام صادق عليه السلام از اوضاع و احوال خود شِكوه كرد و از ايشان طلب دعا نمود. امام عليه السلام مقدارى پول به آن مرد داد و فرمود: « با اين پول، نيازهاى خود را رفع