شده كه فرمود:
خداوند، خرّم گرداند بندهاى را كه سخنم را بشنود و آن را به كسى كه نشنيده، برساند ؛ چه بسا حامل علمى كه خود، عالِم نيست و بسا كسى كه علم را به كسى منتقل مىكند و آن كس از او، داناتر است.۱
در اين روايت، دريافت و فهم ظاهر حديث و حفظ و نگهدارى آن از كم و كاست و تبليغ آن به كسانى كه نشنيدهاند، از سوى پيامبر صلىاللهعليهوآله تشويق شده است.
نقطه مقابل «تحمّل» را «اَدا» گويند. اَدا، به معناى نقل حديث و تعليم آن از سوى راوى به ديگران است. اين واژه هم به شكلى برگرفته از آيه اداى امانت۲ و همچنين تعبير تبليغ در روايت پيشين، شمرده شده است.
بنا بر اين، تحمّل را فراگيرى حديث به گونهاى گويند كه راوى (شاگرد)، بتواند مطالبى را كه نقل مىكند، به استادش استناد دهد و ادا را فرادهىِ حديث به همين گونه(قابل استناد) مىتوان ناميد. راههاى مختلفى را براى تحمّل حديث ذكر كردهاند كه به آنها «طُرُق تحمّل حديث» گويند.
فوايد شناخت طرق تحمّل حديث
براى شناخت طرق تحمّل حديث، فوايدى ذكر شده كه مهمترين آنها عبارتاند از:
۱. شناخت طرق معتبر و غير معتبر
در ميان اقسام گوناگون طرق تحمّل حديث، برخى از آنها، معتبر و برخى، نامعتبرند. در هنگام بررسى سند، بايد بر اين نكته توجّه شود. براى مثال، وقتى حديثى از طريق وِجاده دريافت شده باشد، سند آن، منقطع خواهد بود و از اين رو، از اتّصال سند ـ كه
