در باره معناى «حفظ» در اين حديث نيز مباحث و احتمالهايى مطرح است:
۱. مراد از حفظ، آشنايى با حديث و به حافظه سپردن روايت از سوى راوى است؛۱
۲. هر گونه محافظت، نگهبانى و پرهيز از نابودى مراد است؛
۳. مراد از حفظ حديث، گسترش، ترويج و نقل حديث در ميان مسلمانان است، هر چند راوى، آن حديث را حفظ نباشد و حتّى معناى آن را هم نداند؛ زيرا تنها در اين صورت است كه مسلمانان، از آن بهرهمند مىشوند؛۲
۴. مراد از حفظ، حفاظت از تغيير و تحريف است كه نتيجه و غايت اين كار است.۳
مىتوان گفت: مراد از حفظ، اهتمام جدّى و همهجانبه افراد به حديث است كه مراتبى گوناگون و مترتّب بر هم دارد و از مرحله به حافظه سپردن متن حديث از سوى فرد آغاز مىشود و با كتابت حديث، انتقال شفاهى و كتبى به ديگران و حتّى كارهاى هنرى كه سبب ماندگارى و رواج حديث در جامعه و مخاطبان مىشود، استمرار مىيابد.
فهم حديث، مرتبه بالاتر حفظ است و عمل كردن به حديث يا ترغيب افراد و جامعه به عمل بدان نيز مرتبه عالىتر حفظ و صيانت از حديث است.
فهم دقيق حديث، راهيابى به عمق مضمونهاى حديث و واكاوى ظرائف موجود در حديث، با تحصيل و مباحثه و تدريس مستمر به دست مىآيد. روشن است كه در اين صورت، عمل كردن شخص، يا مخاطبان به مفهوم حديث ـ در صورتى كه مرتبط
