51
شناخت نامه حدیث - جلد دوم

۸ / ۳

موافقت با قلب و فطرت۱

۵۳۵.پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله: حديث خاندان محمّد، سخت و دشوارياب است، به آن ايمان نياوَرَد، مگر فرشته مقرّب يا پيامبر مُرسل و يا بنده‏اى كه خداوند، دلش را به ايمان آزموده است. پس، هر حديثى از خاندان محمّد صلى‏الله‏عليه‏و‏آله به شما رسيد و در دلتان نشست و آن را آشنا يافتيد، آن را بپذيريد و هر حديثى كه دل‏هايتان از آن رَميد و ناآشنايش يافتيد، آن را به خدا و پيامبر و به عالمى كه از خاندان محمّد است، باز گردانيد ؛ زيرا به هر يك از شما حديثى كه توان دريافت آن را ندارد، گفته شود و بگويد: «به خدا، اين چنين نيست ! به خدا، اين چنين نيست !»، به هلاكت در افتد و انكار، كفر است.

۵۳۶.پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله: هر گاه از من حديثى شنيديد كه دل‏هايتان به [درستى] آن گواهى داد، موها و پوست‏هاى بدنتان، در برابر آن نرم شد و ديديد كه به [افكار و عقايد] شما نزديك است، پس بدانيد كه من به آن سخن، از شما نزديك‏ترم (و آن را من گفته‏ام). امّا اگر از قول من حديثى شنيديد كه دل‏هايتان با آن آشنا نبود و موها و پوست‏هاى بدنتان از آن گريزان بود و ديديد كه از [افكار و عقايد] شما دور است، بدانيد من دورترين شما از آن هستم.

۵۳۷.پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله: نبينم كسى از شما چون حديثى از من به او برسد، به تختش تكيه بزند و بگويد: «در تأييد آن، برايم از قرآن بخوانيد». آن خيرى كه از من به شما مى‏رسد من آن را مى‏گويم، حال گفته باشم يا نگفته باشم و آن شرى كه از من به شما [خبرش] مى‏رسد، من، بد نمى‏گويم.

1.اين روايات ، در صدد بيان آن هستند كه حديث پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله و اهل بيت ايشان ، موافق با قلب و عقل فطرى است . از اين رو ، اطمينان قلب ، نشانه صحّت حديث است ، ولى اگر ظاهر حديثى با قلب و فطرت موافق نباشد ، بايد آن را به نظر خدا و رسول و امام ، موكول كرد و از تسريع در انكار ، خوددارى ورزيد .
در روايات شيعه ، تأكيد شده است كه دانش و فهم اين روايات را به صاحبان آن موكول كرده ، از انكار آن ، خوددارى كنيد .


شناخت نامه حدیث - جلد دوم
50

۸ / ۳

مُوافَقَةُ القَلبِ وَالفِطرَةِ

۵۳۵.رسول اللّه‏ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله: إنَّ حَديثَ آلِ مُحَمَّدٍ صَعبٌ مُستَصعَبٌ لا يُؤمِنُ بِهِ إلاّ مَلَكٌ مُقَرَّبٌ أو نَبِيٌّ مُرسَلٌ أو عَبدٌ امتَحَنَ اللّه‏ُ قَلبَهُ لِلإِيمانِ، فَما وَرَدَ عَلَيكُم مِن حَديثِ آلِ مُحَمَّدٍ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله فَلانَت لَهُ قُلوبُكُم وعَرَفتُموهُ فَاقبَلوهُ، ومَا اشمَأَزَّت مِنه قُلوبُكُم وأَنكَرتُموهُ فَرُدّوهُ إلَى اللّه‏ِ وإلَى الرَّسولِ وإلَى العالِمِ مِن آلِ مُحَمَّدٍ، وإنَّمَا الهالِكُ أن يُحَدَّثَ أحَدُكُم بِشَيءٍ مِنهُ لا يَحتَمِلُهُ، يَقولُ: وَاللّه‏ِ ما كانَ هذا، وَاللّه‏ِ! ما كانَ هذا، وَالإِنكارُ هُوَ الكُفرُ.۱

۵۳۶.عنه صلى‏الله‏عليه‏و‏آله: إذا سَمِعتُمُ الحَديثَ عَنّي تَعرِفُهُ قُلوبُكُم، وتَلينُ لَهُ أشعارُكُم وأَبشارُكُم، وتَرَونَ أنَّهُ مِنكُم قَريبٌ، فَأَنَا أولاكُم بِهِ، وإذا سَمِعتُمُ الحَديثَ عَنّي تُنكِرُهُ قُلوبُكُم، وتَنفِرُ مِنهُ أشعارُكُم وأَبشارُكُم، وتَرَونَ أنَّهُ مِنكُم بَعيدٌ، فَأَنَا أبعَدُكُم مِنهُ.۲

۵۳۷.عنه صلى‏الله‏عليه‏و‏آله: لا أعرِفَنَّ أحَدا مِنكُم أتاهُ عَنّي حَديثٌ وهُوَ مُتَّكِئٌ في أريكَتِهِ فَيَقولُ: اُتلُوا عَلَيَّ بِهِ قُرآنا، ما جاءَكُم عَنّي مِن خَيرٍ قُلتُهُ أو لَم أقُلهُ فَأَنَا أقولُهُ، وما أتاكُم عَنّي مِن شَرٍّ فَأَنَا لا أقولُ الشَّرَّ.۳

1.. الكافي : ج ۱ ص ۴۰۱ ح ۱ ، بصائر الدرجات : ص ۲۱ ح ۱ ، مختصر بصائر الدرجات : ص ۱۲۳ و ص ۱۰۶ بزيادة «لفضائلهم» بعد «والإنكار» ، الخرائج والجرائح : ج ۲ ص ۷۹۳ ح ۱ والثلاثة الأخيرة نحوه وكلّها عن جابر بن يزيد ، بحار الأنوار : ج ۲۵ ص ۳۶۶ ح ۷ .

2.. مسند ابن حنبل : ج ۹ ص ۱۵۴ ح ۲۳۶۶۷ و ج ۵ ص ۴۳۴ ح ۱۶۰۵۸ ، صحيح ابن حبّان : ج ۱ ص ۲۶۴ ح ۶۳ ، موارد الظمآن : ص ۵۱ ح ۹۲ كلّها عن أبي حميد وأبي أسيد ، الطبقات الكبرى : ج ۱ ص ۳۸۷ عن أبي حميد أو أبي أسيد ، كنز العمّال : ج ۱ ص ۱۷۹ ح ۹۰۲ .

3.. مسند ابن حنبل : ج ۳ ص ۲۹۷ ح ۸۸۰۹ و ص ۵۳۱ ح ۱۰۲۷۳ ، سير أعلام النبلاء : ج ۷ ص ۴۳۸ الرقم ۱۶۵ نحوه وكلّها عن أبي هريرة ، كنز العمّال : ج ۱ ص ۱۹۵ ح ۹۸۵ .

  • نام منبع :
    شناخت نامه حدیث - جلد دوم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری با همکاری جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1397
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 1099
صفحه از 501
پرینت  ارسال به