473
شناخت نامه حدیث - جلد دوم

۸۹۲.امام على عليه‏السلام: از نشانه‏هاى حكمت، فرمان‏بُردارى تو از بالادستت و احترام گذاردن تو به همتايانت و انصاف‏دهى نسبت به پايين‏دستانت است.

۸۹۳.امام على عليه‏السلام: اى مردم ! براى خداى سبحان، در زمين، حجّتى استوارتر از پيامبرمان محمّد صلى‏الله‏عليه‏و‏آله و حكمتى رساتر از كتابش، قرآن عظيم، نيست.

۸۹۴.جامع الأخبار: مردى دانشمند از صوفيان، چهل سخن نگاشت. سپس از ميان آنها، چهار سخنى را كه امير مؤمنان [على] عليه‏السلام فرموده بود، برگزيد و باقى را در دريا ريخت. آن چهار سخن، چنين‏اند: «خدا را به اندازه نيازت به او فرمان بَر و به اندازه طاقتت، بر كيفرش سرپيچى كن و براى دنيايت، به اندازه ماندنت در آن، كار كن و براى آخرت نيز به اندازه بقايت در آن، عمل كن».

۸۹۵.امام باقر عليه‏السلام: به لقمان گفته شد: از حكمت، چه گِرد آورده‏اى ؟ گفت: «براى آنچه كفايت شده‏ام (روزى و رزق)، خود را به زحمت نمى‏اندازم و آنچه را به من سپرده شده، (عمر) تباه نمى‏سازم».

۸۹۶.بحار الأنوارـ به نقل از نصر بن كثير ـ: شصت يا هفتاد سال پيش، من و سفيان ثورى نزد امام صادق عليه‏السلام رفتيم. من به ايشان گفتم: مى‏خواهم به مكّه بروم. دعايى به من بياموز. فرمود: «هنگامى كه به مسجد الحرام رسيدى، دستت را بر ديوار كعبه بگذار و سپس بگو: "اى كه چيزى از دستت به در نمى‏رود ! اى شنونده هر آوا ! اى پوشاننده استخوان پس از آن كه مُرده [و لخت] شده‏اند!»" پس از آن، هر دعايى مى‏خواهى، بكن.
سپس سفيان به امام عليه‏السلام چيزى گفت كه من نفهميدم.
امام عليه‏السلام به او فرمود: «اى سفيان !» يا فرمود: «اى ابو عبد اللّه‏ ! هر گاه چيزى برايت پيش مى آيد كه دوست دارى، فراوان بگو: "الحمد للّه‏ ؛ (سپاس و ستايش، ويژه خداست)" و آن گاه كه ناخوشايندى برايت پيش مى‏آيد، فراوان بگو: "لا حول و لا قوة الاّ باللّه‏ ؛ (هيچ نيرو و توانى، جز به يارى خدا نيست)" و چون احساس كردى كه روزى‏ات دير شده است، فراوان استغفار كن».
معافى مى‏گويد: برايم حكايت شده كه به ابوجعفر طبرى گفته شد: اين دعا از امام جعفر صادق عليه‏السلام است. او كاغذ و دواتى خواست تا آن را بنويسد. اين، ساعتى پيش از مرگ او بود. به او گفته شد: در اين حال ؟ !
گفت: سزاوار است كه انسان، بر گرفتن دانش را تا هنگام مرگ، كنار نگذارد.


شناخت نامه حدیث - جلد دوم
472

۸۹۲.عنه عليه‏السلام: مِنَ الحِكمَةِ طاعَتُكَ لِمَن فَوقَكَ، وإجلالُكَ مَن في طَبَقَتِكَ، وإنصافُكَ لِمَن دونَكَ.۱

۸۹۳.عنه عليه‏السلام: يا أيُّهَا النّاسُ ! إنَّهُ لَم يَكُن لِلّهِ سُبحانَهُ حُجَّةٌ في أرضِهِ أوكَدَ مِن نَبِيِّنا مُحَمَّدٍ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله، ولا حِكمَةٌ أبلَغَ مِن كِتابِهِ القُرآنِ العَظيمِ.۲

۸۹۴.جامع الأخبار: كَتَبَ رَجُلٌ عالِمٌ مِن أهلِ التَّصَوُّفِ أربَعينَ حَديثا، ثُمَّ اختارَ مِنها أربَعَ كَلِماتٍ قالَها أميرُ المُؤمِنينَ عليه‏السلام، وطَرَحَ الاُخرى فِي البَحرِ، وهِيَ: أطِعِ اللّه‏َ بِقَدرِ حاجَتِكَ إلَيهِ، وَاعصِ اللّه‏َ بِقَدرِ طاقَتِكَ عَلى عُقوبَتِهِ، وَاعمَل لِدُنياكَ بِقَدرِ مَقامِكَ فيها، وَاعمَل لاِخِرَتِكَ بِقَدرِ بَقائِكَ فيها.۳

۸۹۵.الإمام الباقر عليه‏السلام: قيلَ لِلُقمانَ: مَا الَّذي أجمَعتَ عَلَيهِ مِن حِكمَتِكَ ؟ قالَ: لا أتَكَلَّفُ ما قَد كُفيتُهُ، ولا اُضَيِّعُ ما وُلّيتُهُ.۴

۸۹۶.بحار الأنوار عن نصر بن كثير: دَخَلتُ عَلى جَعفَرِ بنِ مُحَمَّدٍ عليه‏السلام أنَا وسُفيانُ الثَّورِيُّ مُنذُ سِتّينَ سَنَةً أو سَبعينَ سَنَةً، فَقُلتُ لَهُ: إنّي اُريدُ البَيتَ الحَرامَ فَعَلِّمني شَيئا أدعو بِهِ، قالَ: إذا بَلَغتَ البَيتَ الحَرامَ فَضَع يَدَكَ عَلى حائِطِ البَيتِ ثُمَّ قُل: «يا سابِقَ الفَوتِ، ويا سامِعَ الصَّوتِ، ويا كاسِيَ العِظامِ كَما بَعدَ المَوتِ»، ثُمَّ ادعُ بَعدَهُ بِما شِئتَ.
فَقالَ لَهُ سُفيانُ شَيئا لَم أفهَمهُ.
فَقالَ: يا سُفيانُ! ـ أو: يا أبا عَبدِ اللّه‏ِ! ـ إذا جاءَكَ ما تُحِبُّ فَأَكثِر مِنَ «الحَمدُ لِلّهِ»، وإذا جاءَكَ ما تَكرَهُ فَأَكثِر مِن «لا حَولَ ولا قُوَّةَ إلاّ بِاللّه‏ِ»، وإذَا استَبطَأتَ الرِّزقَ فَأَكثِر مِنَ الاِستِغفارِ.
قالَ المُعافى: حُكِيَ لي عَن أبي جَعفَرٍ الطَّبَرِيِّ أنَّهُ ذُكِرَ لَهُ هذَا الدُّعاءُ عَن جَعفَرِ بنِ مُحَمَّدٍ عليه‏السلام فَاستَدعى مِحبَرَةً وصَحيفَةً فَكَتَبَهُ، وكانَ قَبلَ مَوتِهِ بِساعَةٍ، فَقيلَ لَهُ: في هذِهِ الحالِ ؟ ! فَقالَ: يَنبَغي لِلإِنسانِ۵ أن لا يَدَعَ اقتِباسَ العِلمِ حَتّى يَموتَ.۶

1.. غرر الحكم : ج ۶ ص ۴۲ ح ۹۴۲۲ ، عيون الحكم والمواعظ : ص ۴۷۳ ح ۸۶۷۶ .

2.. غرر الحكم : ج ۶ ص ۴۶۸ ح ۱۱۰۰۴ ، عيون الحكم والمواعظ : ص ۵۵۷ ح ۱۰۲۵۳ .

3.. جامع الأخبار : ص ۵۱۱ ح ۱۴۳۲ وراجع تنبيه الخواطر : ج ۲ ص ۳۷ .

4.. قرب الإسناد : ص ۷۲ ح ۲۳۲ عن مسعدة بن صدقة عن الإمام الصادق عليه‏السلام ، قصص الأنبياء للراوندي : ص ۱۹۰ ح ۲۳۸ عن إبراهيم بن عبدالحميد عن الإمام الكاظم عليه‏السلام ، بحار الأنوار : ج ۱۳ ص ۴۱۵ ح ۶ ؛ الزهد لابن حنبل : ص ۱۳ ، المصنّف لابن أبي شيبة : ج ۸ ص ۱۲۳ ح ۵ ، شُعب الإيمان : ج ۴ ص ۲۶۴ ح ۲۰۲۵ و ج ۷ ص ۴۱۶ ح ۱۰۸۰۹ من دون إسنادٍ إليه عليه‏السلام .

5.. في بحار الأنوار : «الإنسان» ، وما أثبتناه من مستدرك الوسائل ج ۹ ص ۳۶۷ ح ۱۱۰۹۶ .

6.. بحار الأنوار : ج ۶۹ ص ۴۰۷ ح ۱۱۶ نقلاً عن خط الشهيد ، مستدرك الوسائل : ج ۹ ص ۳۶۷ ح ۱۱۰۹۶ نحوه نقلاً عن مجموعة الشهيد عن نضر بن كثير ـ والظاهر أنّه تصحيف «نصر» ـ ؛ تاريخ دمشق : ج ۵۲ ص ۱۹۹ نحوه وراجع كشف الغمّة : ج ۲ ص ۳۹۷ وتهذيب الكمال : ج ۵ ص ۹۲ الرقم ۹۵۰ .

  • نام منبع :
    شناخت نامه حدیث - جلد دوم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری با همکاری جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1397
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 1721
صفحه از 501
پرینت  ارسال به