385
شناخت نامه حدیث - جلد دوم

۸۳۶.امام حسين عليه‏السلام ـ در پاسخ سؤال از اذان و حرف‏هايى كه مردم در باره آن مى‏زدند ـ: وحى بر پيامبر شما نازل مى‏شود و با اين حال، شما مى‏گوييد كه اذان را از عبد اللّه‏ بن زيد گرفت ؟ ! هرگز ! از پدرم على بن ابى طالب عليه‏السلام شنيدم كه مى‏فرمايد: «خداوند، زمانى كه پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله را به معراج برد، فرشته‏اى را فرو فرستاد و او دو به دو، اذان گفت و يك به يك، اقامه. سپس جبرئيل عليه‏السلام به او گفت: اى محمّد ! اذان (اعلام وقت) نماز، اين گونه است».

۸۳۷.الذكرىـ به نقل از ابن ابى عقيل ـ: شيعيان، اتّفاق دارند كه امام صادق عليه‏السلام، آن عدّه‏اى را كه مى‏گويند پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله، اذان را از عبد اللّه‏ بن زيد آموخت، لعنت كرد و سپس فرمود: «وحى بر پيامبر شما نازل مى‏شود و شما مى‏گوييد كه او، اذان را از عبد اللّه‏ بن زيد فرا گرفت ؟ !».

۸۳۸.تفسير العيّاشىـ به نقل از عبد الصمد بن بشير ـ: نزد امام صادق عليه‏السلام از چگونگى [تشريع]اذان، سخن به ميان آمد و گفت: مردى از انصار، [كيفيت] اذان را در خوابش ديد و آن را براى پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله، باز گفت و پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله به او دستور داد كه آن را به بلال، ياد دهد.
امام صادق عليه‏السلام فرمود: «دروغ مى‏گويند ! پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله در سايه كعبه خواب بود كه جبرئيل عليه‏السلام با ظرفى كه در آن، آبى از بهشت بود، نزد او آمد و بيدارش كرد و دستور داد با آن آب، غسل كند. آن گاه، پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله در مَحمِلى كه هزار هزار رنگ از نور داشت، گذاشته شد و سپس، بالايش بُرد تا اين كه به درهاى آسمان رسيد... و تا آن كه به آسمان هفتم وارد شد. او به سِدرةُ المُنتهى رسيد.
سِدره [به پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله] گفت: پيش از تو، هيچ مخلوقى از من نگذشته است.
سپس [پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله] عبور كرد و نزديك و نزديك‏تر شد تا [فاصله‏اش] به اندازه [فاصله] دو سرِ كمان يا كمتر گرديد. آن گاه خداوند به بنده‏اش آنچه را كه خواست، وحى كرد...».
[امام صادق عليه‏السلام] فرمود: «پس خداوند، پيامبران و رسولان و فرشتگان را نزد او گِرد آورد. آن گاه به جبرئيل عليه‏السلام فرمان داد و او براى نماز، اذان و اقامه گفت و پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله، جلو رفت و براى آنان، نماز [جماعت]خواند. چون نمازش تمام شد، رو به آنان كرد. خداوند به او فرمود: «پس از كسانى كه پيش از تو، كتاب [آسمانى]مى‏خواندند، بپرس. قطعاً حق، از جانب پروردگارت به سوى تو آمده است. پس، زنهار و از ترديد كنندگان مباش» و در آن روز، پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله از آنان پرسيد...».
امام صادق عليه‏السلام فرمود: «اين، آغاز [تشريع] اذان بوده است».


شناخت نامه حدیث - جلد دوم
384

۸۳۶.الإمام الحسين عليه‏السلام ـ لَمّا سُئِلَ عَنِ الأَذانِ وما يَقولُ النّاسُ ـ: الوَحيُ يَنزِلُ عَلى نَبِيِّكُم وتَزعُمونَ أنَّهُ أخَذَ الأَذانَ عَن عَبدِ اللّه‏ِ بنِ زَيدٍ ؟ ! بَل سَمِعتُ أبي عَلِيَّ بنَ أبي طالِبٍ عليه‏السلام يَقولُ: «أهبَطَ اللّه‏ُ مَلَكا حينَ عَرَجَ بِرَسولِ اللّه‏ِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله، فَأَذَّنَ مَثنى مَثنى وأَقامَ مَثنى مَثنى، ثُمَّ قالَ لَهُ جَبرَئيلُ عليه‏السلام: يا مُحَمَّدُ، هكَذا أذانُ الصَّلاةِ».۱

۸۳۷.الذكرى عن ابن أبي عقيل: أجمَعَتِ الشّيعَةُ عَنِ الصّادِقِ عليه‏السلام أنَّهُ لَعَنَ قَوما زَعَموا أنَّ النَّبِيَّ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله أخَذَ الأَذانَ مِن عَبدِ اللّه‏ِ بنِ زَيدٍ، فَقالَ: يَنزِلُ الوَحيُ عَلى نَبِيِّكُم فَتَزعُمونَ أنَّهُ أخَذَ الأَذانَ مِن عَبدِ اللّه‏ِ بنِ زَيدٍ ؟ !۲

۸۳۸.تفسير العيّاشي عن عبد الصمد بن بشير: ذُكِرَ عِندَ أبي عَبدِ اللّه‏ِ عليه‏السلام بَدءُ الأَذانِ فَقالَ: إنَّ رَجُلاً مِنَ الأَنصارِ رَأى في مَنامِهِ الأَذانَ فَقَصَّهُ عَلى رَسولِ اللّه‏ِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله، فَأَمَرَهُ رَسولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله أن يُعَلِّمَهُ۳ بِلالاً، فَقالَ أبو عَبدِ اللّه‏ِ عليه‏السلام:
كَذَبوا ! إنَّ رَسولَ اللّه‏ِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله كانَ نائِما في ظِلِّ الكَعبَةِ، فَأَتاهُ جَبرَئيلُ عليه‏السلام ومَعَهُ طاسٌ فيهِ ماءٌ مِنَ الجَنَّةِ، فَأَيقَظَهُ وأَمَرَهُ أن يَغتَسِلَ بِهِ، ثُمَّ وُضِعَ في مَحمِلٍ لَهُ ألفُ ألفِ لَونٍ مِن نورٍ. ثُمَّ صَعِدَ بِهِ حَتَّى انتَهى إلى أبوابِ السَّماءِ... حَتَّى انتَهى إلَى السَّماءِ السّابِعَةِ.
قالَ: وَانتَهى إلى سِدرَةِ۴ المُنتَهى. قالَ: فَقالَتِ السِّدرَةُ: ما جاوَزَني مَخلوقٌ قَبلَكَ. ثُمَّ مَضى فَتَدانى فَتَدَلّى، فَكانَ قابَ قَوسَينِ أو أدنى، فَأَوحَى اللّه‏ُ إلى عَبدِهِ ما أوحى....
قالَ: فَجَمَعَ لَهُ النَّبِيّينَ وَالمُرسَلينَ وَالمَلائِكَةَ، ثُمَّ أمَرَ جَبرَئيلَ عليه‏السلام فَأَتَمَّ الأَذانَ وأَقامَ الصَّلاةَ، وتَقَدَّمَ رَسولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله فَصَلّى بِهِم، فَلَمّا فَرَغَ التَفَتَ إلَيهِم، فَقالَ اللّه‏ُ لَهُ: «فَسْٔلِ الَّذِينَ يَقْرَءُونَ الْكِتَبَ مِن قَبْلِكَ لَقَدْ جَآءَكَ الْحَقُّ مِن رَّبِّكَ فَلاَ تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِينَ»۵. فَسَأَلَهُم يَومَئِذٍ النَّبِيُّ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله....
فَقالَ أبو عَبدِ اللّه‏ِ عليه‏السلام: فَهذا كانَ بَدءُ الأَذانِ.۶

1.. الجعفريّات : ص ۴۲ عن الإمام الكاظم عن آبائه عليهم‏السلام ، دعائم الإسلام : ج ۱ ص ۱۴۲ عن الإمام الصادق عن أبيه عن جدّه عنه عليهم‏السلام نحوه ، بحار الأنوار : ج ۸۴ ص ۱۵۶ ح ۵۴ .

2.. الذكرى (المطبوعة في موسوعة الشهيد الأوّل ج ۷) : ص ۱۳۲ ، بحار الأنوار : ج ۸۴ ص ۱۲۲ ذيل ح ۱۹ نقلاً عن ابن أبي عقيل .

3.. وفي النسخة التي بأيدينا : «يعمله» ، وهو تصحيف .

4.. في الطبعة المعتمدة : «السدرة» ، والتصويب من طبعة مؤسّسة البعثة وبحار الأنوار .

5.. يونس : ۹۴ .

6.. تفسير العيّاشي : ج ۱ ص ۱۵۷ و ۱۵۸ و ۱۵۹ ح ۵۳۰ ، بحار الأنوار : ج ۸۴ ص ۱۱۹ ح ۱۹ .

  • نام منبع :
    شناخت نامه حدیث - جلد دوم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری با همکاری جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1397
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 1655
صفحه از 501
پرینت  ارسال به