327
شناخت نامه حدیث - جلد دوم

۱۱ / ۹

گونه‏هاى احاديث ساختگى در فضيلت اهل بيت علیهم السلام

۷۸۸.عيون أخبار الرضا عليه‏السلام ـ به نقل از ابراهيم بن ابى محمود ـ: به امام رضا عليه‏السلام گفتم: اى فرزند پيامبر خدا ! ما در باره فضائل امير مؤمنان عليه‏السلام و فضائل شما اهل بيت، اخبارى در دست داريم كه راويانِ آنها، مخالفان شما هستند و چنان اخبارى را از شما سراغ نداريم. آيا آنها را بپذيريم ؟
امام رضا عليه‏السلام فرمود: «اى پسر ابو محمود ! پدرم از پدرش از جدّش عليهم‏السلام به من خبر داد كه پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله فرمود: "هر كس به گوينده‏اى گوش دهد، او را عبادت كرده است. بنا بر اين، اگر گوينده، از خداى عز و جل بگويد، [شنونده]در واقع، خدا را عبادت كرده است و اگر از ابليس بگويد، ابليس را عبادت كرده است"».
امام رضا عليه‏السلام سپس فرمود: «اى پسر ابو محمود ! مخالفان ما، در باره فضائل ما، اخبارى را جعل كرده‏اند كه بر سه دسته‏اند: يك دسته از آنها، غلو آميزند. دسته دوم، كوتاهى در حقّ ماست و دسته سوم، تصريح به معايب دشمنان ماست. هر گاه مردم اخبار غلوآميز را در باره ما بشنوند، شيعيان ما را تكفير مى‏كنند و آنان را معتقد به ربوبيت ما مى‏خوانند. هر گاه اخبار تقصيرآميز در حقّ ما را بشنوند، به آنها معتقد مى‏شوند. هر گاه اخبارى را بشنوند كه در آنها به نامِ دشمنان ما، بد گفته شده است، از ما صراحتاً بد مى‏گويند، حال آن كه خداوند عز و جل فرموده است: «آنان را كه [مشركان] به جاى خدا مى‏خوانند، دشنام مدهيد كه آنان نيز خدا را به ستم و از روى نادانى، دشنام خواهند داد».
اى پسر ابو محمود ! وقتى مردم به راست و چپ مى‏روند، تو از راه ما جدا مشو ؛ زيرا هر كس با ما همراه باشد، ما با او همراه هستيم و هر كه از ما جدا شود، ما نيز از او جدا مى‏شويم. كمترين چيزى كه انسان را از ايمان بيرون مى‏برَد، اين است كه به ريگى بگويد: "اين، يك هسته است" و سپس به آن، معتقد شود و از كسى كه با او مخالفت ورزيده، تبرّى جويد.
اى پسر ابو محمود ! آنچه را برايت گفتم، حفظ كن ؛ زيرا خير دنيا و آخرت را در آن، براى تو گردآورى كردم».


شناخت نامه حدیث - جلد دوم
326

۱۱ / ۹

أصنافُ الأَحاديثِ المَوضوعَةِ في فَضائِلِ أهلِ البَيتِ علیهم السلام

۷۸۸.عيون أخبار الرضا عليه‏السلام عن إبراهيم بن أبي محمود: قُلتُ لِلرِّضا عليه‏السلام: يَابنَ رَسولِ اللّه‏ِ ! إنَّ عِندَنا أخبارا في فَضائِلِ أميرِ المُؤمِنينَ عليه‏السلام وفَضلِكُم أهلَ البَيتِ، وهِيَ مِن رِوايَةِ مُخالِفيكُم ولا نَعرِفُ مِثلَها عِندَكُم، أفَنَدينُ بِها ؟ فَقالَ: يَابنَ أبي مَحمودٍ ! لَقَد أخبَرَني أبي عَن أبيهِ عَن جَدِّهِ عليهم‏السلام أنَّ رَسولَ اللّه‏ِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله قالَ: «مَن أصغى إلى ناطِقٍ فَقَد عَبَدَهُ، فَإِن كانَ النّاطِقُ عَنِ اللّه‏ِ عز و جل فَقَد عَبَدَ اللّه‏َ، وإن كانَ النّاطِقُ عَن إبليسَ فَقَد عَبَدَ إبليسَ».
ثُمَّ قالَ الرِّضا عليه‏السلام: يَابنَ أبي مَحمودٍ ! إنَّ مُخالِفينا وَضَعوا أخبارا في فَضائِلِنا وجَعَلوها عَلى ثَلاثَةِ أقسامٍ: أحَدُهَا الغُلُوُّ، وثانيهَا التَّقصيرُ في أمرِنا، وثالِثُهَا التَّصريحُ بِمَثالِبِ أعدائِنا، فَإِذا سَمِعَ النّاسُ الغُلُوَّ فينا كَفَّروا شيعَتَنا ونَسَبوهُم إلَى القَولِ بِرُبوبِيَّتِنا، وإذا سَمِعُوا التَّقصيرَ اعتَقَدوهُ فينا، وإذا سَمِعوا مَثالِبَ أعدائِنا بِأَسمائِهِم ثَلَبونا بِأَسمائِنا، وقَد قالَ اللّه‏ُ عز و جل: «ولا تَسُبُّوا الَّذينَ يَدْعونَ مِنْ دونِ اللّه‏ِ فَيَسُبُّوا اللّه‏َ عَدْوًا بِغَيْرِ عِلْمٍ».۱
يَابنَ أبي مَحمودٍ ! إذا أخَذَ النّاسُ يَمينا وشِمالاً فَالزَم طَريقَتَنا، فَإِنَّ مَن لَزِمَنا لَزِمناهُ ومَن فارَقَنا فارَقناهُ، إنَّ أدنى ما يَخرُجُ بِهِ الرَّجُلُ مِنَ الإِيمانِ أن يَقولَ لِلحَصاةِ: هذِهِ نَواةٌ، ثُمَّ يَدينَ بِذلِكَ ويَبرَأَ مِمَّن خالَفَهُ. يَابنَ أبي مَحمودٍ ! اِحفَظ ما حَدَّثتُكَ بِهِ، فَقَد جَمَعتُ لَكَ خَيرَ الدُّنيا وَالآخِرَةِ.۲

1.. الأنعام : ۱۰۸ .

2.. عيون أخبار الرضا عليه‏السلام : ج ۱ ص ۳۰۴ ح ۶۳ ، بشارة المصطفى : ص ۲۲۱ ، بحار الأنوار : ج ۲۶ ص ۲۳۹ ح ۱ .

  • نام منبع :
    شناخت نامه حدیث - جلد دوم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری با همکاری جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1397
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 1127
صفحه از 501
پرینت  ارسال به