261
شناخت نامه حدیث - جلد دوم

۷۳۰.علل الشرائعـ به نقل از ابو اسحاق ارجانى كه سند حديث را به معصوم عليه‏السلام رسانده ـ: امام صادق عليه‏السلام فرمود: «آيا مى‏دانى چرا فرمان يافته‏ايد كه مخالف گفته غير شيعه را بگيريد» ؟
گفتم: نمى‏دانيم. فرمود: «على عليه‏السلام، به هيچ آيينى از آيين‏هاى خدايى عمل نمى‏كرد، جز آن كه امّت، مخالف آن عمل مى‏كرد تا كار او را باطل كنند و از امير مؤمنان عليه‏السلام، چيزى را كه نمى‏دانستند، مى‏پرسيدند و چون ايشان، فتوايش را به آنها مى‏فرمود، ضدّ آن را از نزد خود مى‏ساختند تا مردم را به اشتباه بيندازند».

۷۳۱.بحار الأنوارـ به نقل از حسن بن جَهْم ـ: به عبد صالح [امام كاظم] عليه‏السلام گفتم: آيا در آنچه از شما به ما مى‏رسد، جز تسليم، راهى داريم ؟ فرمود: «نه. به خدا، جز تسليم در برابر ما، چاره‏اى نداريد». گفتم: از امام صادق عليه‏السلام، چيزى روايت مى‏شود و سپس، خلاف همان از ايشان، روايت مى‏شود. كدام را بگيريم ؟ فرمود: «آنچه را مخالف [نظر] غير شيعه است، بگيريد و آنچه را موافق [نظر] غير شيعه است، از آن، پرهيز كنيد».

۷۳۲.تهذيب الأحكامـ به نقل از على بن اَسباط ـ: به امام [رضا] عليه‏السلام گفتم: مسئله‏اى پيش مى‏آيد كه چاره‏اى از شناخت [حكم] آن ندارم، ولى در شهرى كه در آنم، كسى نيست كه از او استفتا كنم ؟ فرمود: «چون اين گونه شد، نزد فقيه شهر برو و در باره مسئله‏ات از او استفتا كن ؛ چون فتوايى به تو داد، خلاف آن عمل كن كه حق، در آن است».

۷۳۳.الاحتجاجـ از معصومان عليهم‏السلام ـ: هنگامى كه احاديث ما نزد شما دچار اختلاف شد، آن را بگيريد كه شيعيان ما بر آن، اجماع دارند كه هيچ شكّى در آن نيست.۱

1.روزگار صادقين (امام باقر عليه‏السلام و امام صادق عليه‏السلام) دوران رواج انديشه هاى عقلى و نقلى گوناگون و حتّى متضاد بود . در اين فضاى فكرى متشتّت و ناهمگون ، شيعيان پس از تحمّل ساليان طولانى سختى و اختناق ، در صدد ترسيم و ارائه نظام فكرى منضبط ، مستقل و كامل خود بودند .
اين امر مهم ، اقتضا مى‏كرد كه منابع ناب معرفتى كه از طريق اهل بيت عليهم‏السلام بدانان رسيده بود ، از ديگر معارف ، بويژه معارفى كه در طول حاكميت بنى اميّه به عنوان دين عرضه شده بود ، متمايز شود . اصرار و تأكيد اهل بيت عليهم‏السلام بر آن بود كه در مواردى كه اختلاف در متون نقلى ديده مى‏شود ، معارف ناب شيعى ملاك عمل قرار گيرد كه شيعيان بر آنها اجماع دارند . در موارد تعارض متون ، معرفتى متمايز از معارف اهل سنّت ، ارائه و ملاك نظر و عمل قرار گيرد . روشن است كه معارف مشترك شيعه و سنّى كه مورد قبول مذاهب مختلف بود ، مشمول اين سنجش و تمايز نمى‏گشت . بنا بر اين ، تنها در موارد خاص اختلافى ، مخالفت با نظر اهل سنّت ، ملاك تميز معرفت شيعى محسوب مى‏شد . م .


شناخت نامه حدیث - جلد دوم
260

۷۳۰.علل الشرائع عن أبي إسحاق الأرجاني رفعه: قالَ أبو عَبدِ اللّه‏ِ عليه‏السلام: أتَدري لِمَ اُمِرتُم بِالأَخذِ بِخِلافِ ما تَقولُ العامَّةُ ؟ فَقُلتُ: لا نَدري، فَقالَ: إنَّ عَلِيّا عليه‏السلام لَم يَكُن يَدينُ اللّه‏َ بِدينٍ إلاّ خالَفَ عَلَيهِ الاُمَّةُ إلى غَيرِهِ ؛ إرادَةً لاِءِبطالِ أمرِهِ، وكانوا يَسأَلونَ أميرَ المُؤمِنينَ عليه‏السلام عَنِ الشَّيءِ الَّذي لا يَعلَمونَهُ، فَإِذا أفتاهُم جَعَلوا لَهُ ضِدّا مِن عِندِهِم لِيَلبِسوا عَلَى النّاسِ.۱

۷۳۱.بحار الأنوار عن الحسن بن جهم: قُلتُ لِلعَبدِ الصّالِحِ عليه‏السلام: هَل يَسَعُنا فيما يَرِدُ عَلَينا مِنكُم إلاَّ التَّسليمُ لَكُم ؟ فَقالَ عليه‏السلام: لا وَاللّه‏ِ، لا يَسَعُكُم إلاَّ التَّسليمُ لَنا. قُلتُ: فَيُروى عَن أبي عَبدِ اللّه‏ِ عليه‏السلام شَيءٌ ويُروى عَنهُ خِلافُهُ، فَبِأَيِّهِما نَأخُذُ ؟ قالَ: خُذ بِما خالَفَ القَومَ، وما وافَقَ القَومَ فَاجتَنِبهُ.۲

۷۳۲.تهذيب الأحكام عن عليّ بن أسباط: قُلتُ لَهُ: يَحدُثُ الأَمرُ لا أجِدُ بُدّا مِن مَعرِفَتِهِ، ولَيسَ فِي البَلَدِ الَّذي أنَا فيهِ أحَدٌ أستَفتيهِ ؟ قالَ: فَقالَ: ائتِ فَقيهَ البَلَدِ إذا كانَ ذلِكَ فَاستَفتِهِ في أمرِكَ، فَإِذا أفتاكَ بِشَيءٍ فَخُذ بِخِلافِهِ ؛ فَإِنَّ الحَقَّ فيهِ.۳

۷۳۳.الاحتجاج عنهم عليهم‏السلام: إذَا اختَلَفَ أحاديثُنا عَلَيكُم فَخُذوا بِمَا اجتَمَعَت عَلَيهِ شيعَتُنا ؛ فَإِنَّهُ لا رَيبَ فيهِ.۴

1.. علل الشرائع : ص ۵۳۱ ح ۱ ، بحار الأنوار : ج ۲ ص ۲۳۷ ح ۲۵ .

2.. بحار الأنوار : ج ۲ ص ۲۳۵ ح ۱۸ نقلاً عن قطب الدين الراوندي في رسالة الفقهاء .

3.. تهذيب الأحكام : ج ۶ ص ۲۹۵ ح ۸۲۰ ، عيون أخبار الرضا عليه‏السلام : ج ۱ ص ۲۷۵ ح ۱۰ ، علل الشرائع : ص ۵۳۱ ح ۴ كلاهما نحوه ، بحار الأنوار : ج ۲ ص ۲۳۳ ح ۱۴ .

4.. الاحتجاج : ج ۲ ص ۲۶۵ ح ۲۳۵ ، بحار الأنوار : ج ۲ ص ۲۲۴ ذيل ح ۱ .

  • نام منبع :
    شناخت نامه حدیث - جلد دوم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری با همکاری جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1397
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 1615
صفحه از 501
پرینت  ارسال به