229
شناخت نامه حدیث - جلد دوم

۶۹۱.المحاسنـ به نقل از عبد الأعلى بن اَعيَن ـ: على بن حنظله، مسئله‏اى را از امام صادق عليه‏السلام پرسيد. من نيز حاضر بودم. امام عليه‏السلام به او پاسخ داد. على به امام عليه‏السلام گفت: اگر اين گونه و آن گونه باشد [چه] ؟ امام عليه‏السلام به گونه‏اى ديگر پاسخش را داد تا آن كه پاسخ را به چهار گونه رساند. على بن حنظله گفت: اى ابو محمّد ! اين، بابى است كه ما استوارش كرده‏ايم. امام صادق عليه‏السلام، آن سخن را شنيد و به او فرمود: «اى ابوالحسن ! اين را مگو. تو مرد پارسايى هستى، برخى چيزها در تنگنايند و جز به يك گونه جارى نمى‏شوند؛ مانند نماز جمعه كه يك وقت بيشتر ندارد و آن هم هنگام زوال خورشيد است. برخى چيزها نيز توسعه دارند و بر گونه‏هاى فراوان، جارى مى‏شوند و اين مسئله، از آنهاست. به خدا سوگند، آن نزد من، هفتاد وجه دارد.

۶۹۲.امام صادق عليه‏السلام: من يك سخن مى‏گويم و هفتاد وجه دارد. اگر بخواهم، اين وجه را مى‏گيرم و اگر بخواهم، وجه ديگرش را.

۶۹۳.امام صادق عليه‏السلام: من به هفتاد وجه سخن مى‏گويم و راه خروج از همه آنها برايم مهياست.

۶۹۴.بصائر الدرجاتـ به نقل از على بن ابى حمزه ـ: من و ابو بصير نزد امام صادق عليه‏السلام رفتيم. در همان هنگام كه نشسته بوديم، امام صادق عليه‏السلام سخنى گفت. با خود گفتم: اين، از آن چيزهايى است كه براى شيعيان مى‏برم. به خدا سوگند، اين، حديثى است كه مانند آن را تاكنون نشنيده‏ام. امام عليه‏السلام به صورتم نگريست و سپس فرمود: «من به يك سخن، لب مى‏گشايم؛ امّا هفتاد وجه در آن برايم هست. اگر بخواهم، اين وجه را مى‏گيرم و اگر بخواهم، آن وجه را».


شناخت نامه حدیث - جلد دوم
228

۶۹۱.المحاسن عن عبد الأعلى بن أعين: سَأَلَ عَلِيُّ بنُ حَنظَلَةَ أبا عَبدِ اللّه‏ِ عليه‏السلام عَن مَسأَلَةٍ وأَنَا حاضِرٌ، فَأَجابَهُ فيها، فَقالَ لَهُ عَلِيٌّ: فَإِن كانَ كَذا وكَذا، فَأَجابَهُ بِوَجهٍ آخَرَ، حَتّى أجابَهُ بِأَربَعَةِ أوجُهٍ، فَقالَ عَلِيُّ بنُ حَنظَلَةَ: يا أبا مُحَمَّدٍ، هذا بابٌ قَد أحكَمناهُ، فَسَمِعَهُ أبو عَبدِ اللّه‏ِ عليه‏السلام فَقالَ لَهُ: لا تَقُل هكَذا يا أبَا الحَسَنِ، فَإِنَّكَ رَجُلٌ وَرِعٌ، إنَّ مِنَ الأَشياءِ أشياءَ مُضَيَّقَةً لَيسَ تَجري إلاّ عَلى وَجهٍ واحِدٍ، مِنها: وَقتُ الجُمُعَةِ، لَيسَ لِوَقتِها إلاّ حَدٌّ واحِدٌ حينَ تَزولُ الشَّمسُ، ومِنَ الأَشياءِ أشياءَ مُوَسَّعَةً تَجري عَلى وُجوهٍ كَثيرَةٍ، وهذا مِنها، وَاللّه‏ِ، إنَّ لَهُ عِندي لَسَبعينَ وَجها.۱

۶۹۲.الإمام الصادق عليه‏السلام: إنّي لَأَتَكَلَّمُ بِالكَلِمَةِ الواحِدَةِ لَها سَبعونَ وَجها، إن شِئتُ أخَذتُ كَذا، وإن شِئتُ أخَذتُ كَذا.۲

۶۹۳.عنه عليه‏السلام: إنّي لَأَتَكَلَّمُ عَلى سَبعينَ وَجها، لي مِن كُلِّهَا المَخرَجُ.۳

۶۹۴.بصائر الدرجات عن عليّ بن أبي حمزة: دَخَلتُ أنَا وأَبو بَصيرٍ عَلى أبي عَبدِ اللّه‏ِ عليه‏السلام، فَبَينا نَحنُ قُعودٌ إذ تَكَلَّمَ أبو عَبدِ اللّه‏ِ عليه‏السلام بِحَرفٍ، فَقُلتُ أنَا في نَفسي: هذا مِمّا أحمِلُهُ إلَى الشّيعَةِ، هذا وَاللّه‏ِ حَديثٌ لَم أسمَع مِثلَهُ قَطُّ. قالَ: فَنَظَرَ في وَجهي، ثُمَّ قالَ: إنّي لَأَتَكَلَّمُ بِالحَرفِ الواحِدِ لي فيهِ سَبعونَ وَجها، إن شِئتُ أخَذتُ كَذا، وإن شِئتُ أخَذتُ كَذا.۴

1.. المحاسن : ج ۲ ص ۶ ح ۱۰۷۵ ، الاختصاص : ص ۲۸۷ ، بصائر الدرجات : ص ۳۲۸ ح ۲ كلاهما نحوه ، بحار الأنوار : ج ۲ ص ۲۴۳ ح ۴۶ .

2.. الاختصاص : ص ۲۸۸ ، بصائر الدرجات : ص ۳۲۹ ح ۷ نحوه وكلاهما عن أبي بصير ، بحار الأنوار : ج ۲ ص ۱۹۹ ح ۵۸ .

3.. الاختصاص : ص ۲۸۷ عن عبد الغفّار الجازي ، بصائر الدرجات : ص ۳۲۹ ح ۵ عن حمران و ص ۳۳۰ ح ۱۰ عن محمّد بن مسلم ، المناقب لابن شهرآشوب : ج ۴ ص ۲۴۹ عن عبدالغفّار الحارثي وأبي الصباح العبدي ، بحار الأنوار : ج ۲ ص ۱۹۸ ح ۵۲ وراجع رجال الكشّي : ج ۲ ص ۵۰۴ ح ۴۲۵ .

4.. بصائر الدرجات : ص ۳۲۹ ح ۳ ، الخرائج والجرائح : ج ۲ ص ۷۶۱ ح ۸۱ وفيه «أحدث» بدل «أخذت» في كلا الموضعين ، بحار الأنوار : ج ۲ ص ۱۹۸ ح ۵۱ .

  • نام منبع :
    شناخت نامه حدیث - جلد دوم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری با همکاری جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1397
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 1610
صفحه از 501
پرینت  ارسال به