ب ـ تبيين حديث
۶۶۳.تهذيب الأحكامـ به نقل از ابراهيم بن محمّد هَمْدانى ـ: روايات در باره زكات فطره، مختلف شد. به امام هادى عليهالسلام نامه نوشتم و در اين باره از ايشان پرسيدم. ايشان نوشت: «فطريه، يك صاع۱ از غذاى شهر توست ؛ اهل مكّه، يمن، طائف، اطراف شام، يَمامه، بحرين، بصره و كوفه، فارس، اهواز و كرمان، بايد خرما بدهند. اهل ميانههاى شام، كشمش و اهل جزيره،۲ موصل و كوهستان،۳ همگى بايد گندم يا جو بدهند. اهل طبرستان،۴ برنج و اهل خراسان، بجز مرو و رى، گندم بدهند كه اهل اين دو شهر بايد كشمش بدهند. اهل مصر، گندم و افراد ديگر، خوراك غالب ديار خود را بايد بدهند و اعراب بياباننشين هم بايد كشك بدهند.
فطريه، بر تو و همه مردم و نيز نانخوران تو، واجب است، زن باشند يا مرد، كوچك يا بزرگ، آزاد يا بنده، شيرخوار يا از شير گرفته شده باشند. آن را وزن مىكنى و شش رَطل۵ به رَطل مدينه مىپردازى. هر رَطل، ۱۹۵ درهم است. [پس] زكات فطره، هزار و ۱۷۰ درهم است.
۶۶۴.الكافىـ به نقل از محمّد بن احمد، از يكى از شيعيان ـ: به ابو الحسن عسكرى [امام هادى] عليهالسلام نوشتم: فدايت گردم ! معناى اين فرموده امام صادق عليهالسلام چيست كه: «حديث ما را نه هيچ فرشته مقرّبى بر مىتابد، نه هيچ پيامبر مُرسلى و نه هيچ مؤمنى كه خداوند، دلش را به ايمان آزموده باشد»؟
پاسخ آمد: «معناى فرموده امام صادق عليهالسلام كه آن را هيچ فرشتهاى و پيامبرى و مؤمنى بر نمىتابد، اين است كه فرشته، آن را تحمّل نمىكند تا به فرشته ديگر بگويد و پيامبر، آن را تحمّل نمىكند تا به پيامبرى ديگر برسانَد و مؤمن، آن را تحمّل نمىكند تا براى مؤمن ديگر، بازگو كند. اين است معناى فرموده جدّم عليهالسلام».
1.معادل سه كيلوگرم .
2.مقصود ، منطقه محصور ميان دو رود فرات و دجله در شمال عراق است .
3.كوهستان به كوههاى شمال شرقى و شمال عراق گفته مىشده است .
4.طبرستان، شامل استانهاى گلستان و مازندران و بخشى از گيلان در شمال ايران است .
5.رَطل ، واحد حجم و وزن است كه برابر ۱۹۵ درهم بوده و چون هر درهم، اندكى كمتر از سه گرم است ، شش رطل ، اندكى از يك صاع [برابر با سه كيلوگرم] بيشتر است .
