123
شناخت نامه حدیث - جلد دوم

۵۷۸.رجال الكشّىـ به نقل از يونس بن عمّار ـ: به امام صادق عليه‏السلام گفتم: زُراره، از امام باقر عليه‏السلام روايت كرده كه با وجود مادر و پدر و پسر و دختر، هيچ كس ديگرى جز همسر، ارث نمى‏برَد. امام صادق عليه‏السلام فرمود: «آنچه را زُراره از امام باقر عليه‏السلام روايت كرده مجاز نيستى كه آن را رد كنى».

۵۷۹.الكافىـ به نقل از يزيد بن خليفه ـ: به امام صادق عليه‏السلام گفتم: عمر بن حنظله، از جانب شما، وقت مشخّصى را براى ما آورده و تعيين كرده است. [آيا همين طور است ؟].
امام عليه‏السلام فرمود: «اگر چنين كرده باشد، بر ما دروغ نمى‏بندد». گفتم: او گفت كه شما گفته‏اى: «نخستين نمازى كه خداوند بر پيامبرش واجب كرد، نماز ظهر بود و آن، اين فرموده خداوند عز و جل است: «نماز را به پا دار از زوال خورشيد». هنگامى كه خورشيد، از نيمه روز گذشت، چيزى مانع از نماز تو نيست، جز نافله.۱ سپس تو همواره داخل وقت [نماز]هستى تا سايه شاخص به اندازه خودش اضافه شود كه اين، آخرين فرصت نماز ظهر است. وقتى سايه شاخص به اندازه خودش شد، وقت نماز عصر، فرا مى‏رسد و در آن صورت، همواره در وقت نماز عصر هستى تا آن كه سايه شاخص، دو برابر شود و بعد، ديگر شب، فرا مى‏رسد».
امام عليه‏السلام فرمود: «درست گفته است».

۵۸۰.الكافىـ به نقل از ابو صباح ـ: سخنى شنيدم كه از قول پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله و امام على عليه‏السلام و ابن مسعود، روايت مى‏شد. آن را به عرض امام صادق عليه‏السلام رساندم. فرمود: «اين، سخن پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله است، مى‏شناسمش». [سپس] فرمود: «پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله فرموده است: "بدبخت، كسى است كه در شكم مادرش بدبخت باشد و خوش‏بخت، كسى است كه از ديگران، پند گيرد [، نه اين كه خود، مايه پند گرفتن ديگران باشد]. بالاترين زيركى، پرهيزگارى است. بالاترين حماقت، تبه‏كارى است. بدترين انديشه، انديشه دروغ است. بدترينِ كارها، بدعت‏هايند. بدترين كورى، كورىِ دل است. سخت‏ترين پشيمانى، پشيمانىِ روز قيامت است. بزرگ‏ترين گناهان نزد خداوند، زبان شخص دروغ‏گوست. بدترين درآمد، درآمد رِباست. بدترين خوردن‏ها (/ خوردنى‏ها)، خوردن مال يتيم است. بهترين زيور براى مرد و آنچه بيش از هر چيز ديگرش مايه خويشتندارى او و درستى عواقب [امور] او مى‏شود، روش نيكو همراه با ايمان است. هر كه دنبال شهرت باشد، خداوند به او دروغ بشنوانَد [يا رسوايش كند]. هر كه به دنيا بپردازد، از آن، درمانده شود. هر كه بلا را بشناسد، بر آن شكيبايى نمايد و هر كه آن را نشناسد، وا پس رود. شك و ترديد، نوعى كفر است. هر كه بزرگى بفروشد، خدا او را پست گردانَد. هر كه از شيطان فرمان برَد، از خدا نافرمانى كرده است و هر كه از خدا نافرمانى كند، خداوند، عذابش نمايد. هر كه شاكر باشد، خداوند بر [نعمت]او بيفزايد. هر كه در برابر مصيبت و گرفتارى شكيبايى ورزد، خداوند ياريش كند. هر كه بر خدا توكّل كند خداوند، او را بس باشد. خدا را با خشنود ساختن احدى از آفريدگانش، ناخشنود نسازيد و خود را [به وسيله نافرمانى خدا]به هيچ مخلوقى نزديك نكنيد كه از خدا، دور مى‏شويد ؛ زيرا ميان خداى عز و جل و احدى از آفريدگان، چيزى كه به واسطه آن به او خيرى رساند يا شرّى را دفع كند، وجود ندارد، جز فرمانبَرى از او و جستن خشنودى‏اش. فرمانبَرى از خدا، مايه رسيدن به هر خيرى است كه بجويند و رَهيدن از هر شرّى كه از آن بگريزند. خداى بلندياد، هر كه را از او فرمان بُرد، نگه دارد و كسى كه او را نافرمانى كند، در پناه او نباشد. كسى كه از خداى عز و جل بگريزد، گريزگاهى نيابد و فرمان خدا در رسد، هر چند خلايق، ناخوش دارند. هر آنچه آمدنى است، نزديك است. آنچه خدا خواهد، همان مى‏شود و آنچه او نخواهد، نمى‏شود. پس در كار نيك (/ طاعت خدا) و پرهيزگارى، يكديگر را يارى كنيد و در گناه و تجاوز [و بى‏تقوايى]، به همديگر كمك نرسانيد. از خدا بترسيد كه كيفر خدا، سخت است"».

1.سُبحه ، به مهره‏هايى گفته مى‏شود كه با آنها ذكر مى‏گويند . نيز به معناى ذكر و نماز اختيارى و مستحبّى است ؛ يعنى نافله . در اين حديث ، منظور، همين دومى است .


شناخت نامه حدیث - جلد دوم
122

۵۷۸.رجال الكشّي عن يونس بن عمّار: قُلتُ لِأَبي عَبدِ اللّه‏ِ عليه‏السلام: إنَّ زُرارَةَ قَد رَوى عَن أبي جَعفَرٍ عليه‏السلام أنَّهُ لا يَرِثُ مَعَ الاُمِّ وَالأَبِ وَالاِبنِ وَالبِنتِ أحَدٌ مِنَ النّاسِ شَيئا إلاّ زَوجٌ أو زَوجَةٌ، فَقالَ أبو عَبدِ اللّه‏ِ عليه‏السلام: أمّا ما رَواهُ زُرارَةُ عَن أبي جَعفَرٍ عليه‏السلام فَلا يَجوزُ أن تَرُدَّهُ.۱

۵۷۹.الكافي عن يزيد بن خليفة: قُلتُ لِأَبي عَبدِ اللّه‏ِ عليه‏السلام: إنَّ عُمَرَ بنَ حَنظَلَةَ أتانا عَنكَ بِوَقتٍ.
فَقالَ أبو عَبدِ اللّه‏ِ عليه‏السلام: إذا لا يَكذِبُ عَلَينا.
قُلتُ: ذَكَرَ أنَّكَ قُلتَ: إنَّ أوَّلَ صَلاةٍ افتَرَضَهَا اللّه‏ُ عَلى نَبِيِّهِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله الظُّهرَ، وهُوَ قَولُ اللّه‏ِ عز و جل: «أَقِمِ الصَّلَوةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ»۲، فَإِذا زالَتِ الشَّمسُ لَم يَمنَعكَ إلاّ سُبحَتُكَ، ثُمَّ لا تَزالُ في وَقتٍ إلى أن يَصيرَ الظِّلُّ قامَةً وهُوَ آخِرُ الوَقتِ، فَإِذا صارَ الظِّلُّ قامَةً دَخَلَ وَقتُ العَصرِ، فَلَم يَزَل في وَقتِ العَصرِ حَتّى يَصيرَ الظِّلُّ قامَتَينِ وذلِكَ المَساءُ. فَقالَ: صَدَقَ.۳

۵۸۰.الكافي عن أبي الصباح: سَمِعتُ كَلاما يُروى عَنِ النَّبِيِّ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله وعَن عَلِيٍّ عليه‏السلام وعَنِ ابنِ مَسعودٍ، فَعَرَضتُهُ عَلى أبي عَبدِ اللّه‏ِ عليه‏السلام فَقالَ: هذا قَولُ رَسولِ اللّه‏ِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله أعرِفُهُ.
قالَ: قالَ رَسولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله:
«الشَّقِيُّ مَن شَقِيَ في بَطنِ اُمِّهِ، وَالسَّعيدُ مَن وُعِظَ بِغَيرِهِ، وأَكيَسُ الكَيسِ التُّقى، وأَحمَقُ الحُمقِ الفُجورُ، وشَرُّ الرَّوِيِّ رَوِيُّ الكَذِبِ، وشَرُّ الاُمورِ مُحدَثاتُها۴، وأَعمَى العَمى عَمَى القَلبِ، وشَرُّ النَّدامَةِ نَدامَةُ يَومِ القِيامَةِ، وأَعظَمُ الخَطايا عِندَ اللّه‏ِ لِسانُ الكَذّابِ، وشَرُّ الكَسبِ كَسبُ الرِّبا، وشَرُّ المَآكِلِ أكلُ مالِ اليَتيمِ، وأَحسَنُ الزّينَةِ زينَةِ الرَّجُلِ هَديٌ حَسَنٌ مَعَ إيمانٍ، وأَملَكُ أمرِهِ بِهِ وقِوامُ خَواتيمِهِ، ومَن يَتَّبِعِ السُّمعَةَ يُسَمِّعِ اللّه‏ُ بِهِ الكَذِبَةَ، ومَن يَتَوَلَّ الدُّنيا يَعجِز عَنها، ومَن يَعرِفِ البَلاءَ يَصبِر عَلَيهِ، ومَن لا يَعرِفهُ يَنكُل، وَالرَّيبُ كُفرٌ، ومَن يَستَكبِر يَضَعهُ اللّه‏ُ، ومَن يُطِعِ الشَّيطانَ يَعصِ اللّه‏َ، ومَن يَعصِ اللّه‏َ يُعَذِّبهُ اللّه‏ُ، ومَن يَشكُر يَزِدْهُ۵ اللّه‏ُ، ومَن يَصبِر عَلَى الرَّزِيَّةِ يُعِنهُ اللّه‏ُ، ومَن يَتَوَكَّل عَلَى اللّه‏ِ فَحَسبُهُ اللّه‏ُ، لا تُسخِطُوا اللّه‏َ بِرِضا أحَدٍ مِن خَلقِهِ، ولا تَقَرَّبوا إلى أحَدٍ مِنَ الخَلقِ تَتَباعَدوا مِنَ اللّه‏ِ ؛ فَإِنَّ اللّه‏َ عز و جل لَيسَ بَينَهُ وبَينَ أحَدٍ مِنَ الخَلقِ شَيءٌ يُعطيهِ بِهِ خَيرا، ولا يَدفَعُ بِهِ عَنهُ شَرّا إلاّ بِطاعَتِهِ وَاتِّباعِ مَرضاتِهِ، وإنَّ طاعَةَ اللّه‏ِ نَجاحٌ مِن كُلِّ خَيرٍ يُبتَغى ونَجاةٌ مِن كُلِّ شَرٍّ يُتَّقى، وإنَّ اللّه‏َ ـ عَزَّ ذِكرُهُ ـ يَعصِمُ مَن أطاعَهُ، ولا يَعتَصِمُ بِهِ مَن عَصاهُ، ولا يَجِدُ الهارِبُ مِنَ اللّه‏ِ عز و جل مَهرَبا، وإنَّ أمرَ اللّه‏ِ نازِلٌ ولَو كَرِهَ الخَلائِقُ، وكُلُّ ما هُوَ آتٍ قَريبٌ، ما شاءَ اللّه‏ُ كانَ وما لَم يَشَأ لَم يَكُن، فَتَعاوَنوا عَلَى البِرِّ وَالتَّقوى، ولا تَعاوَنوا عَلَى الإِثمِ وَالعُدوانِ، وَاتَّقُوا اللّه‏َ إنَّ اللّه‏َ شَديدُ العِقابِ».۶

1.. رجال الكشّي : ج ۱ ص ۳۴۶ ح ۲۱۱ ، وسائل الشيعة : ج ۱۷ ص ۴۷۷ ح ۳۲۶۷۵ .

2.. الإسراء : ۷۸ .

3.. الكافي : ج ۳ ص ۲۷۵ ح ۱ و ص ۲۷۹ ح ۶ ، تهذيب الأحكام : ج ۲ ص ۳۱ ح ۹۵ كلاهما نحوه وص ۲۰ ح ۵۶ ، وسائل الشيعة : ج ۳ ص ۹۷ ح ۴۷۱۸ .

4.. محدَثات الاُمور : هي ما لم يكن معروفا في كتاب ولا سنّة ولا إجماع اُنظر : النهاية : ج ۱ ص ۳۵۱ «حدث» .

5.. في المصدر «يزيده» والتصويب ما أثبتناه كما في المصادر الاُخرى .

6.. الكافي : ج ۸ ص ۸۱ ح ۳۹ ، كتاب من لا يحضره الفقيه : ج ۴ ص ۴۰۲ ح ۵۸۶۸ ، الأمالي للصدوق : ص ۵۷۶ ح ۷۸۸ كلاهما نحوه ومع زيادة في أوّله ، الزهد للحسين بن سعيد : ص ۱۴ ح ۲۸ ، تنبيه الخواطر : ج ۲ ص ۹۲ ، وسائل الشيعة : ج ۱۸ ص ۵۹ ح ۳۳۲۵۷ .

  • نام منبع :
    شناخت نامه حدیث - جلد دوم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری با همکاری جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1397
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 1756
صفحه از 501
پرینت  ارسال به