109
شناخت نامه حدیث - جلد دوم

۵۶۰.الأمالى، طوسى ـ به نقل از بُكَير بن عبد اللّه‏ طويل و عمّار بن ابى معاويه ـ: ابو عثمان بَجَلى، اذان‏گوى بنى اَفصى، برايمان روايت كرد ـ بُكَير مى‏گويد: او چهل سال براى ما اذان گفت ـ كه ابو عثمان گفت: شنيدم على عليه‏السلام در جنگ جمل مى‏گويد: «و اگر سوگندهايشان را پس از پيمان شكستند و بر دين شما، خُرده گرفتند، با پيشوايان كفر، كارزار كنيد ؛ چرا كه آنان، حرمت سوگند [و پيمان] را رعايت نمى‏كنند. باشد كه دست بردارند».
وقتى اين آيه را تلاوت مى‏كرد، سوگند ياد نمود كه با مصداق‏هاى اين آيه، از هنگام نزول تا امروز، پيكار نشده است.
بُكَير مى‏گويد: در باره اين سخن، از امام باقر عليه‏السلام پرسيدم. فرمود: «آن پيرمرد (بَجَلى) راست گفت. على عليه‏السلام، چنين گفت و چنين هم بود».

ب ـ تبيين حديث

۵۶۱.الكافىـ به نقل از ابن بُكَير ـ: از امام باقر عليه‏السلام در باره اين سخن پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله كه: «هر گاه مرد زِنا كند، روح ايمان از او جدا مى‏شود»، سؤال كردم. فرمود: «اين، سخن خداوند عز و جل است، آن جا كه مى‏فرمايد: «و آنان را با روحى از خود، پشتيبانى كرد»، همين روح است كه از او جدا مى‏شود.

۵۶۲.الكافىـ به نقل از محمّد بن مسلم ـ: از امام باقر عليه‏السلام در باره اين روايت كه خدا، آدم عليه‏السلام را به صورت خويش آفريد، پرسيدم. فرمود: «اين صورت [انسانى]، صورتى حادث و مخلوق است. خداوند، آن را برگزيد و بر صورت‏هاى گوناگون ديگر، برترى داد و آن را به خود نسبت داد، چنان كه كعبه و روح را به خودش نسبت داد و فرمود: «خانه من» و «در او از روح خودم دميدم».


شناخت نامه حدیث - جلد دوم
108

۵۶۰.الأمالي للطوسي عن بكير بن عبد اللّه‏ الطويل وعمّار بن أبي معاوية: حَدَّثَنا أبو عُثمانَ البَجَلِيُّ مُؤَذِّنُ بَني أفصى، ـ قالَ بُكَيرٌ: أذَّنَ لَنا أربَعينَ سَنَةً ـ، قالَ: سَمِعتُ عَلِيّا عليه‏السلام يَقولُ يَومَ الجَمَلِ: «وَإِن نَّكَثُوا أَيْمَنَهُم مِّنْ بَعْدِ عَهْدِهِمْ وَطَعَنُوا فِى دِينِكُمْ فَقَاتِلُوا أَئِمَّةَ الْكُفْرِ إِنَّهُمْ لآَ أَيْمَانَ لَهُمْ لَعَلَّهُمْ يَنتَهُونَ»۱، ثُمَّ حَلَفَ حينَ قَرَأَها أنَّهُ ما قوتِلَ أهلُها مُنذُ نَزَلَت حَتَّى اليَومِ.
قالَ بُكَيرٌ: فَسَأَلتُ عَنها أبا جَعفَرٍ عليه‏السلام، فَقالَ: صَدَقَ الشَّيخُ، هكَذا قالَ عَلِيٌّ عليه‏السلام، وهكَذا كانَ.۲

۲ ـ تَبيينُ الحَديثِ

۵۶۱.الكافي عن ابن بكير: قُلتُ لِأَبي جَعفَرٍ عليه‏السلام في قَولِ رَسولِ اللّه‏ِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله: «إذا زَنَى الرَّجُلُ فارَقَهُ روحُ الإِيمانِ» ؟ قالَ: هُوَ قَولُهُ: «وَ أَيَّدَهُم بِرُوحٍ مِّنْهُ»۳ ذاكَ الَّذي يُفارِقُهُ.۴

۵۶۲.الكافي عن محمّد بن مسلم: سَأَلتُ أبا جَعفَرٍ عليه‏السلام عَمّا يَروونَ: «إنَّ اللّه‏َ خَلَقَ آدَمَ عَلى صورَتِهِ» ؟ فَقالَ: هِيَ صورَةٌ مُحدَثَةٌ مَخلوقَةٌ، وَاصطَفاهَا اللّه‏ُ وَاختارَها عَلى سائِرِ الصُّوَرِ المُختَلِفَةِ، فَأَضافَها إلى نَفسِهِ كَما أضافَ الكَعبَةَ إلى نَفسِهِ وَالرُّوحَ إلى نَفسِهِ، فَقالَ: «بَيْتِىَ»۵، «وَ نَفَخْتُ فِيهِ مِن رُّوحِى»۶.۷

1.. التوبة : ۱۲ .

2.. الأمالي للطوسي : ص ۱۳۱ ح ۲۰۷ ، بشارة المصطفى : ص ۲۶۷ وفيه «أقصى» بدل «أفصى» ، بحار الأنوار : ج ۳۲ ص ۲۰۳ ح ۱۵۶ .

3.. المجادلة : ۲۲ .

4.. الكافي : ج ۲ ص ۲۸۰ ح ۱۱ و ص ۲۸۴ ح ۱۷ عن داود بن نعمان نحوه ، ثواب الأعمال : ص ۳۱۳ ح ۸ ، المحاسن : ج ۱ ص ۱۹۲ ح ۳۲۵ ، بحار الأنوار : ج ۶۹ ص ۱۹۰ ح ۵ .

5.. البقرة : ۱۲۵ ، الحجّ : ۲۶ .

6.. الحجر : ۲۹ .

7.. الكافي : ج ۱ ص ۱۳۴ ح ۴ ، التوحيد : ص ۱۰۳ ح ۱۸ ، الاحتجاج : ج ۲ ص ۱۷۲ ح ۲۰۱ نحوه ، بحار الأنوار : ج ۴ ص ۱۳ ح ۱۵ .

  • نام منبع :
    شناخت نامه حدیث - جلد دوم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری با همکاری جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1397
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 1263
صفحه از 501
پرینت  ارسال به