253
شناخت نامه حدیث - جلد دوم

ب ـ باز گرداندن متشابه به محكم

۷۲۰.عيون أخبار الرضا عليه‏السلام ـ به نقل از ابو حيون، آزاد شده امام رضا عليه‏السلام ـ: امام رضا عليه‏السلام [فرمود]: «هر كس متشابه قرآن را به محكمِ آن ارجاع دهد، به راه راست، هدايت شده است».
سپس فرمود: «در اخبار ما نيز، همچون قرآن، محكم و متشابه وجود دارد. پس، اخبار متشابه ما را به محكمات آن، ارجاع دهيد و بدون توجّه به محكمات آن، از متشابهاتش پيروى مكنيد كه گم‏راه مى‏شويد».

ج ـ عمل به سخن آخر

۷۲۱.مختصر بصائر الدرجاتـ به نقل از عبد الأعلى، وابسته آل سام ـ: به امام صادق عليه‏السلام گفتم: چنانچه سخنى از نخستينِ شما و سخنى از آخرينِ شما [كه با هم مخالف بودند، به ما] رسيد، به كدامين سخن، عمل كنيم ؟ فرمود: «به سخن آخرين».

۷۲۲.الكافىـ به نقل از حسين بن مختار، از يكى از شيعيان ـ: امام صادق عليه‏السلام [فرمود]: «بگو بدانم اگر امسال برايت حديثى بگويم و سال بعد نزد من بيايى و حديثى مخالف آن برايت بگويم، به كدام‏يك عمل مى‏كنى ؟». گفتم: به دومى، عمل مى‏كنم. فرمود: «رحمت خدا بر تو باد!».

۷۲۳.الكافىـ به نقل از ابو عمرو كنانى ـ: امام صادق عليه‏السلام به من فرمود: «اى ابو عمرو ! اگر برايت حديثى گفتم يا فتوايى دادم و بعد، دوباره آمدى و در همان موضوع از من سؤال كردى و من، برخلاف سخن و فتواى قبلى خود، به تو پاسخ و فتوا دادم، به كدام گفته‏ام عمل مى‏كنى ؟». گفتم: جديدتر را مى‏گيرم و آن ديگرى را رها مى‏كنم. فرمود: «درست گفتى اى ابو عمرو ! خداوند، خواسته است كه نهانى، عبادت شود. بدانيد به خدا سوگند، اگر اين كار را بكنيد، براى من و خود شما، بهتر است. خداوند عز و جل براى ما و شما، نسبت به دينش، جز تقيّه نخواسته است».


شناخت نامه حدیث - جلد دوم
252

۲ ـ رَدُّ المُتَشابِهِ إلَى المُحكَمِ

۷۲۰.عيون أخبار الرضا عليه‏السلام عن أبي حيون مولى الإمام الرضا عليه‏السلام عن الإمام الرضا عليه‏السلام: مَن رَدَّ مُتَشابِهَ القُرآنِ إلى مُحكَمِهِ هُدِيَ إلى صِراطٍ مُستَقيمٍ، ثُمَّ قالَ عليه‏السلام: إنَّ في أخبارِنا مُتَشابِها كَمُتَشابِهِ القُرآنِ، ومُحكَما كَمُحكَمِ القُرآنِ، فَرُدّوا مُتَشابِهَها إلى مُحكَمِها، ولا تَتَّبِعوا مُتَشابِهَها دونَ مُحكَمِها فَتَضِلّوا.۱

۳ ـ الأَخذُ بِالأَخيرِ

۷۲۱.مختصر بصائر الدرجات عن عبد الأعلى مولى آل سام عن الإمام الصادق عليه‏السلام، قال: قُلتُ لَهُ: إذا جاءَ حَديثٌ عَن أوَّلِكُم وحَديثٌ عَن آخِرِكُم، فَبِأَيِّهِما نَأخُذُ ؟ فَقالَ: بِحَديثِ الأَخيرِ.۲

۷۲۲.الكافي عن الحسين بن المختار عن بعض أصحابنا عن الإمام الصادق عليه‏السلام: أرَأَيتَكَ لَو حَدَّثتُكَ بِحَديثٍ العامَ، ثُمَّ جِئتَني مِن قابِلٍ فَحَدَّثتُكَ بِخِلافِهِ، بِأَيِّهِما كُنتَ تَأخُذُ ؟ قالَ: قُلتُ: كُنتُ آخُذُ بِالأَخيرِ، فَقالَ لي: رَحِمَكَ اللّه‏ُ.۳

۷۲۳.الكافي عن أبي عمرو الكناني: قالَ أبو عَبدِ اللّه‏ِ عليه‏السلام: يا أبا عَمرٍو، أرَأَيتَكَ لَو حَدَّثتُكَ بِحَديثٍ أو أفتَيتُكَ بِفُتيا، ثُمَّ جِئتَني بَعدَ ذلِكَ فَسَأَلتَني عَنهُ فَأَخبَرتُكَ بِخِلافِ ما كُنتُ أخبَرتُكَ أو أفتَيتُكَ بِخِلافِ ذلِكَ، بِأَيِّهِما كُنتَ تَأخُذُ ؟ قُلتُ: بِأَحدَثِهِما وأَدَعُ الآخَرَ، فَقالَ: قَد أصَبتَ يا أبا عَمرٍو، أبَى اللّه‏ُ إلاّ أن يُعبَدَ سِرّا، أما وَاللّه‏ِ، لَئِن فَعَلتُم ذلِكَ إنَّهُ لَخَيرٌ لي ولَكُم، وأَبَى اللّه‏ُ عز و جل لَنا ولَكُم في دينِهِ إلاَّ التَّقِيَّةَ.۴

1.. عيون أخبار الرضا عليه‏السلام : ج ۱ ص ۲۹۰ ح ۳۹ ، الاحتجاج : ج ۲ ص ۳۸۳ ح ۲۸۹ ، كشف الغمّة : ج ۳ ص ۸۴ ، بحار الأنوار : ج ۲ ص ۱۸۵ ح ۸ .

2.. مختصر بصائر الدّرجات : ص ۹۴ .

3.. الكافي : ج ۱ ص ۶۷ ح ۸ ، بحار الأنوار : ج ۲ ص ۲۲۷ ح ۷ .

4.. الكافي : ج ۲ ص ۲۱۸ ح ۷ ، بحار الأنوار : ج ۷۵ ص ۴۲۸ ح ۸۷ .

  • نام منبع :
    شناخت نامه حدیث - جلد دوم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری با همکاری جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1397
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 1672
صفحه از 501
پرینت  ارسال به