157
شناخت نامه حدیث - جلد سوم

راوی خبر، بدون ذکر نام راوی، به پیامبر صلی الله علیه و اله نسبت ‏داده است.۱ بر اساس آنچه گذشت، از وی روایات فراوانی درباره امامت امام علی علیه السلام و فضائل و مناقب اهل‏بیت علیهم السلام نقل شده است.۲

۱۰. سعید بن مسیّب (۱۵ ـ ۹۱ یا ۹۲ یا ۹۴ ق)

ملقب به سیّد التابعین، داماد ابو هُرَیره است. ولادت وی را در سال دوم، چهارم یا هشتم خلافت عمر بن خطّاب، یعنی بعد از سال پانزدهم هجری گفته‏اند. او محدّث، زاهد و از فقیهان هفتگانه تابعیان مدینه به شمار می‏آید. جدّ وی، از کسانی است که نوه خود سعید را به پیروی از امام علی علیه السلام و ملازمت با او سفارش کرد.۳ وی بارها از سوی فرمان‏روایان ستمگر، شکنجه و زندانی شد.۴ شیخ طوسی و برقی، او را از اصحاب امام سجّاد علیه السلام دانسته‏اند.۵ وی در میانه سال‏های ۹۱ تا ۹۴ ق وفات یافت و عمر او را ۷۵۶ تا ۸۴۷ سال ذکر کرده‏اند؛ سال وفات وی را «سنة الفقهاء» می‏نامند. این حادثه در زمان خلافت ولید بن عبدالملک روی داد.۸

مکانت حدیثی

بیشتر روایات سعید از امام علی علیه السلام، عمر بن خطّاب، عثمان بن عفّان، عبد الرحمان بن عوف، ابوذر، مقداد، ابو سعید خُدری، زید بن ثابت و ابو هُرَیره است و گروهی از تابعیان،

1.. الطبقات الکبری: ج۷ ص۲۱، الإصابة: ج۱ ص۶۷-۶۸.

2.. المستدرک علی الصحیحین: ج۳ ص۱۴۱ و ۱۴۲، السنن الکبری: ج۵ ص۱۰۷، انساب الاشراف: ج۲ ص۸۶۶.

3.. رجال الکشّی: ج۱ ص۳۳۲ ش۱۸۴.

4.. تاریخ الکبیر: ج۳ ص۵۱۱، قاموس الرجال: ج۵ ص۱۲۸ و ۱۲۹.

5.. رجال الطوسی: ص۱۱۴ ش۱۱۳۱، رجال البرقی: ص۸.

6.. رسائل الشهید الثانی: ج۲ ص۱۰۱ ش۱۸۳.

7.. الطبقات الکبری: ج۵ ص۱۴۳، المعارف: ص۴۳۸.

8.. الطبقات الکبری: ج۵ ص۱۴۳.


شناخت نامه حدیث - جلد سوم
156

عمر، عثمان، عبد اللّٰه بن عبّاس، مُعاذ بن جبل و ابو هُرَیره، حدیث ‏نقل‏کرده است.۱ بسیاری از تابعیان، همچون ابان بن صالح، ابان بن ابی عیّاش و قتاده، از او اخذ حدیث کرده‏اند. شمار راویان از انس را تا دویست تن برشمرده‏اند.۲ بر اساس نقلی از امام صادق علیه السلام، انس و ابو هُرَیره، از کسانی هستند که به پیامبر صلی الله علیه و اله نسبت دروغ می‏دادند.۳ به نقل از امام باقر علیه السلام، رواج شکنجه متّهمان و مجرمان دربار اموی، در پی ‏گزارش دروغی است که اَنَس به پیامبر خدا صلی الله علیه و اله نسبت داده که ایشان، دست مردی را به دیوار میخکوب کرد.۴ به گفته برخی رجالیان، گروهی از جاعلان حدیث، روایت‏های جعلی خود را به او نسبت داده‏اند.۵

مطابق گزارش‏ها، هنگامی‏که امام علی علیه السلام در کوفه، از صحابیان حاضر در مجلس خواست تا به سخنان پیامبر صلی الله علیه و اله در غدیر خُم درباره او اذعان کنند، وی خودداری ورزید و از همین رو، امام علیه السلام، وی را نفرین کرد و بر اثر آن به بیماری پیسی دچار شد۶ و در پی این بیماری، سوگند یاد کرد که دیگر هیچ‏یک از فضیلت‏های امام علی علیه السلام را کتمان نکند.۷

احادیث و آثار

برخی تعداد احادیث او را ۲ هزار و ۲۸۶ حدیث می‏دانند.۸ احمد بن حنبل، ۲ هزار و ۱۷۲ روایت از روایات اَنَس را در موضوعات مختلف فقهی، اخلاقی، تفسیری، اخلاقی، اعتقادی و...، در کتاب مسند گزارش کرده است. اَنَس، برخی روایات خود از پیامبر صلی الله علیه و اله را با اعتماد

1.. الطبقات الکبری: ج۷ ص۲۶، سیر اعلام النبلاء: ج۳ ص۳۹۶.

2.. سیر أعلام النبلاء: ج۳ ص۳۹۶.

3.. الخصال: ص۱۹۰.

4.. علل الشرائع: ج۲ ص۵۴۱.

5.. الإرشاد: ص۳۴۰، رجال الکشّی: ص۱۱۷ ش۹۵، المناقب، ابن شهر آشوب: ج۲ ص۲۸۳.

6.. رجال الکشّی: ج۱ ص۲۴۷ ش۹۵.

7.. أسماء الصحابة الرواة و ما لکل واحد من العدد (چاپ شده در ذیل جوامع السیرة): ص۲۷۶.

  • نام منبع :
    شناخت نامه حدیث - جلد سوم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری با همکاری جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1397
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 864
صفحه از 323
پرینت  ارسال به