مکانت حدیثی
از شخصیتهای بزرگ و تأثیرگذار شیعه به شمار میآید و در تمام علوم زمان خود، صاحبنظر بود. علمای رجال و تراجمنگاران از او به «ابن المعلّم، من جملة متکلّمی الإمامیة، إنتهت إلیه رئاسة الإمامیة فی وقته و کان فقیهاً متقدّماً فیه، حسن الخاطر، دقیق الفطنة، حاضر الجواب»۱ و نیز «فضله أشهر من أن یوصف فی الفقه و الکلام و الروایة و الثقة و العلم»۲ و «کان صاحب فنون و بحوث و کلام و إعتزال و أدب»۳ و مانند اینها یاد کردهاند.۴
شیخ مفید، نزد استادان بسیاری درس آموخت و از برخی آنان، روایت کرد که شمار آنان را ۶۱ ذکر کردهاند.۵ در میان مشایخ وی، استادانی از شهرهای مختلف ایران، چون قم، ری، طبرستان، قزوین، ابهر، مراغه و همدان و بلاد دیگری چون کوفه، بصره، حلب و بلخ، دیده میشوند.۶
از مشهورترین استادان شیعه او میتوان به شیخ صدوق، جعفر بن محمّد بن قولِوَیه، احمد بن محمّد بن حسن بن ولید، ابو غالب زُراری، ابن جنید اسکافی اشاره کرد. شیخ ابو یاسر، شیخ علی بن عیسی رمّانی، ابو عبد اللّٰه بصری، ابو بکر محمّد بن احمد شافعی، محمّد بن عمران مرزبانی و ابوبکر محمّد بن سالم معروف به حافظ جعابی نیز از جمله
1.. الفهرست، طوسی: ص۲۳۸ ش۷۱۱، الفهرست، ابن ندیم: ص۳۱۰.
2.. رجال النجاشی: ج۲ ص۳۲۷ ش۱۰۶۸، خلاصة الأقوال: ص۱۴۷ ش۴۵.
3.. سیر أعلام النبلاء: ج۱۷ ص۳۴۴.
4.. رجال النجاشی: ج۲ ص۳۲۷ ش۱۰۶۸، رجال الطوسی: ص۴۴۹ ش۶۳۷۵، الفهرست، طوسی: ص۲۳۸ ش۷۱۱، تنقیح المقال: ج۳ ص۱۸۰، أمل الآمل: ج۲ ص۳۰۴ ش۹۲۱، رجال السیّد بحر العلوم: ج۳ ص۳۱۱، الفهرست، ابن ندیم: ص۳۱۰، سیر أعلام النبلاء: ج۱۷ ص۳۴۴، لسان المیزان: ج۵ ص۳۶۸،
5.. مجلّۀ نور علم: شمارۀ ۳۷ ص۱۴۶: «ناگفتههایی از حیات شیخ مفید» (نوشته سیّد محمّدجواد شبیری).
6.. مجموعه کتب کنگرۀ جهانی هزارۀ شیخ مفید: ج۲ ص۲۰: «گذری برحیات شیخ مفید» (نوشته سیّد محمّدجواد شبیری).
