دو . جامعه كوفه از نظر اعتقادى
از نظر اعتقادى ، جامعه آن روز كوفه را مىتوان به دو بخش مسلمان و غير مسلمان، تقسيم كرد . بخش غير مسلمان كوفه ، عبارت بودند از : مسيحيان عرب از «بنى تَغلِب» ، مسيحيان نَجران ، مسيحيان نَبْطى ، يهوديانى كه در زمان عمر از شبه جزيره عربستان رانده شده بودند ، و زردشتيان ايرانى . اين بخش، در مجموع ، قسمت ناچيزى از كلّ جمعيّت كوفه بودند .
سه . جامعه كوفه از نظر سياسى
بخش مسلمان كوفه را، از نظر سياسى ، مىتوان به چهار دسته تقسيم كرد :
۱ . هواداران اهل بيت عليهم السلام
پيش از اين ، اشاره كرديم كه در عصر نهضت حسينى ، كوفه، كانون هواداران اهل بيت عليهم السلام بود ؛ ولى اين سخن، بدان معنا نيست كه همه كسانى كه به اهل بيت عليهم السلام اظهار ارادت مىكردند ، پيروان راستين آنها و «شيعه» به مفهوم حقيقى اين كلمه بودند ؛ بلكه هواداران اهل بيت عليهم السلام و مدّعيان تشيّع در آن دوران ، به چند دسته تقسيم مىشدند كه در ادامه همين فصل ، توضيح خواهيم داد .
۲ . هواداران بنى اميّه
هواداران بنى اميّه ، بخش قابل توجّهى از مردم كوفه را تشكيل مىدادند . در آن دوران كه بيست سال از حكومت اُمَويان در كوفه مىگذشت ، افراد بسيارى جذب آنها شده بودند . هواداران بنىاميّه در كوفه ، از تشكّل و سازماندهى نيرومندى برخوردار بودند . افرادى مانند عمرو بن حَجّاج زبيدى ، يزيد بن حرث ، عمرو بن حُرَيث ، عبد اللَّه بن مسلم ، عمارة بن عقبه ، عمر بن سعد و مسلم بن عمرو باهِلى ، از سران آنان به شمار مىرفتند و همينها بودند كه وقتى از پيشرفت كار مسلم بن عقيل و ضعف و
