روز قيامت ، به او رَشك مى‏برند .
كنيه آن بزرگوار ، ابو الفضل و ابو قِربه (صاحب مَشك) و القابش سقّا و قمر بنى‏هاشم است .

عبّاس عليه السلام ، قامتى بلند ، سينه‏اى سِتَبر ، بازوانى توانمند و چهره‏اى بس زيبا داشت ، بدان‏سان كه او را «ماه بنى‏هاشم» مى‏گفتند .
او از آغاز قيام ابا عبد اللَّه الحسين عليه السلام ، همراه و همدل ايشان و در هنگامه نبرد كربلا ، پرچمدار سپاه او بود . عبّاس عليه السلام ، در روزهاى سخت محاصره امام عليه السلام و يارانش ، سقايت سپاه و آب‏رسانى به كودكان را بر عهده داشت .
او در آستانه شب عاشورا ، در جمع همراهان حسين عليه السلام ، هنگامى كه امام عليه السلام از آنها خواسته بود تا بروند و ايشان را تنها بگذارند اوّلين كسى بود كه با جملاتى سرشار از عشق و ايمان ، و آكَنده از ايثار ، هم‏گامى و جان‏فشانى‏اش را اعلام كرد .
عبّاس عليه السلام ، در كلام امامان عليهم السلام ، به ايثار ، تيزبينى ، استوارى در ايمان ، جهاد عظيم ، آزمايش نيكو و داشتن جايگاه رَشك‏آور در قيامت ، ستوده شده است .
عبّاس عليه السلام ، در هنگام شهادت ، ۳۴ سال داشت . بنا بر اين ، در حدود سال ۲۶ هجرى به دنيا آمده است . در «زيارت ناحيه مقدّسه» ، در باره او آمده است :
السَّلامُ عَلَى أبي الفَضلِ العَبّاسِ بنِ أميرِ المُؤمِنينَ، المُواسي أخاهُ بِنَفسِهِ، الآخِذِ لِغَدِهِ مِن أمسِهِ، الفادي لَهُ الواقي، السّاعي إلَيهِ بِمائِهِ، المَقطوعَةِ يَداهُ، لَعَنَ اللَّهُ قاتِلَيهِ يَزيدَ بنَ الرُّقادِ الحيتي وحَكيمَ بنَ الطُّفيلِ الطّائِيَّ ^۱ .
سلام بر ابوالفضل عبّاس ، فرزند امير مؤمنان ؛ از خود در گذرنده با جان براى برادر ، برگيرنده از ديروزش براى فردايش ، فدايىِ او ، نگهدارنده ، كوشنده براى رساندن آب به او ، و كسى كه دست‏هايش بُريده شد ! خداوند ، قاتلانش يزيد بن رُقاد حيتى و حَكيم بن طُفَيل طايى را لعنت كند !

گفتنى است كه در شمارى از منابع متأخّر ، مطالبى در باره ابو الفضل العبّاس عليه السلام

است . او به ميدان آمد و به صف دشمن حمله برد .
وى مى‏جنگيد تا اين كه شخصى به نام خولى بن يزيد اَصبَحى ،^۱ او را هدف تير قرار داد و بر زمين افتاد و مردى از بنى اَبان ، سرش را از تنش جدا ساخت .

نام وى در «زيارت رجبيّه» آمده است . در زيارت «ناحيه مقدّسه» نيز آمده :
السَّلامُ عَلى‏ عُثمانَ ابنِ أميرِ المُؤمِنينَ ، سَمِىِّ عُثمانَ بنِ مَظعونٍ ، لَعَنَ اللَّهُ رامِيَهُ بِالسَّهمِ خَولِىَّ بنَ يَزيدَ الأَصبَحِىَّ الإِيادِىَّ الدّارِمِىَّ ^۲ .
سلام بر عثمان، پسر امير مؤمنان ، همنام عثمان بن مَظعون ! خدا ، خَولى بن يزيد اَصبَحى اِيادى دارِمى را لعنت كند كه او را هدف تير قرار داد !

۳۸۶.الإرشاد : خَولى بن يزيد اَصبَحى ، عثمان بن على را - كه جاى برادرانش را [ در ميدان ]گرفته بود - ، نشانه گرفت و تيرى به او زد و او را بر زمين انداخت . سپس مردى از بنى دارِم ، به او حمله بُرد و سرش را جدا كرد .^۳

۵ / ۵

عبّاس بن على عليه السلام‏

عبّاس عليه السلام ، جلوه عشق و ايثار ، تبلور رادمردى ، صفا و وقار ، و تجسّم شجاعت ، شهامت و كرامت است . او در ميان حماسه‏آفرينان كربلا و شهيدان تاريخ ، از چنان جايگاه بلند و مكانت والايى برخوردار است كه به گفته سيّد الساجدين ، زين العابدين عليه السلام :
إنَّ لِلعَبّاسِ عِندَ اللَّهِ تَبارَكَ وتَعالى‏ مَنزِلَةً يَغبِطُهُ بِها جَميعُ الشُّهَداءِ يَومَ القِيامَةِ ^۴ .
براى عبّاس عليه السلام ، نزد خداوند - تبارك و تعالى - ، منزلتى است كه همه شهدا در