۲ / ۲
دعاى امام در صبح عاشورا۱
۳۲۰.الإرشاد - از امام زين العابدين عليه السلام - : صبح [ عاشورا ] ، چون امام حسين عليه السلام چشم گشود و لشكر [ دشمن ]را ديد ، دستانش را بالا برد و گفت : «خداوندا! تو تكيهگاه من در هر سختى ، و اميد من در هر گرفتارى هستى. در هر رويدادى كه براى من اتّفاق مىافتد، تو تكيهگاه و ساز و برگِ منى . بسى پريشانى[ ها ]كه دل ، در آن[ ها ]سست مىشود و چاره ، اندك مىگردد و دوست ، انسان را وا مىگذارد و دشمن ، شماتت مىكند كه من ، از سرِ رغبت به تو ، و نه ديگران ، شكايتش را نزد تو آوردهام و تو در آن ، برايم گشايش قرار دادهاى و آن را برطرف ساختهاى ! تو ، ولىّ هر نعمت و صاحبِ هر نيكى و نهايتِ هر مقصودى هستى» .۲
۲ / ۳
سخن گفتن زُهَير بن قَين با لشكر كوفه
۳۲۱.تاريخ الطبرى - به نقل از كثير بن عبد اللَّه شَعْبى - : هنگامى كه لشكر ما به سوى حسين عليه السلام حركت كرد، زُهَير بن قَين ، غرق در سلاح و سوار بر اسبش - كه دُمى پُرمو
1.اين جمله ، مشهور است كه : «كُلُّ يَومٍ عاشوراءُ وكُلُّ أَرضٍ كَربَلاءُ» . گاهى بر آن افزوده شده : «وَكُلُّ شَهرٍ مُحَرَّمٌ» . گاهى نيز ديده مىشود كه آن را به اهل بيت عليهم السلام نسبت مىدهند ، در حالى كه چنين مطالبى در منابع حديثى ديده نمىشود ؛ امّا مضمون آن ، ضمن اشعار محمّد بن سعيد بوصيرى (ق ۷ ق) در رثاى امام حسين عليه السلام و يارانش آمده است . متن شعر او ، اين است :
كلُّ يومٍ وكلُّ أرضٍ لِكَربى
فيهِمُ كربلاءُ وعاشورا
هر روزى و هر سرزمينى ، به خاطر اندوه من بر [مصيبت] آنان ، كربلا و عاشوراست .
احتمالاً همين شعر ، ريشه اصلى آن جمله مشهور باشد (أعيان الشيعة : ج ۱ ص ۶۲۵ ، الدرّ النضيد : ص ۱۸).
2.لَمّا صَبَّحَتِ الخَيلُ الحُسَينَ عليه السلام ، رَفَعَ يَدَيهِ وقالَ : اللَّهُمَّ أنتَ ثِقَتي في كُلِّ كَربٍ ، ورَجائي في كُلِّ شِدَّةٍ ، وأنتَ لي في كُلِّ أمرٍ نَزَلَ بي ثِقَةٌ وعُدَّةٌ ، كَم مِن هَمٍّ يَضعُفُ فيهِ الفُؤادُ ، وتَقِلُّ فيهِ الحيلَةُ ، ويَخذُلُ فيهِ الصَّديقُ ، ويَشمَتُ فيهِ العَدُوُّ ، أنزَلتُهُ بِكَ وشَكَوتُهُ إلَيكَ رَغبَةً مِنّي إلَيكَ عَمَّن سِواكَ ، فَفَرَّجتَهُ وكَشَفتَهُ ، وأنتَ وَلِيُّ كُلِّ نِعمَةٍ ، وصاحِبُ كُلِّ حَسَنَةٍ ، ومُنتَهى كُلِّ رَغبَةٍ ۳۲۳ (الإرشاد : ج ۲ ص ۹۶؛ تاريخ الطبرى: ج ۵ ص ۴۲۳) .