465
گزيده شهادت نامه امام حسين عليه السّلام

ايشان پيوسته‏اند ؛ زيرا گزارش‏هايى از پيوستن بيست تا سى نفر به امام عليه السلام حكايت دارند ، چنان كه احتمال دارد برخى اسامى ، به دليل تصحيف ، تكرار شده باشند . به هر حال ، تعداد ياران امام عليه السلام بيش از ۷۲ تن بوده‏اند . البتّه شمارى از شهدا ، مانند : على اصغر عليه السلام و عبد اللَّه بن حسن عليه السلام و اُمّ وَهْب ، از سپاهيان به شمار نمى‏روند و شمارى از سپاهيان امام عليه السلام مانند : حسن مُثنّا و ضَحّاك بن عبد اللَّه مَشرقى نيز شهيد نشده‏اند .

ب - شمار سپاه عمر بن سعد

شمار سپاهيان ابن سعد - كه در گزارش‏هاى نسبتاً معتبر آمده - ، عبارت است از : چهار هزار نفر ، چهار هزار و پانصد نفر ، بيست هزار نفر ، ۲۲ هزار نفر ، ۲۸ هزار نفر ، سى هزار نفر ، ۳۱ هزار نفر ، و ۳۵ هزار نفر .
با توجّه به اين كه نيروهايى كه از كوفه به كربلا رفتند ، يك‏جا اعزام نشدند ، احتمالاً برخى از مورّخان ، تنها آمار اوّليه نيروهاى اعزامى از كوفه را ثبت كرده‏اند و برخى ، آمار كسانى را نيز كه به آنها پيوسته‏اند ، ثبت كرده‏اند . در نتيجه ، چنين اختلاف‏هايى پديد آمده است .
از سوى ديگر ، با در نظر گرفتن اين كه شمارى از نيروهاى اعزامى در بين راه ، فرار كرده‏اند ، اظهار نظر در باره شمار واقعى و حتّى شمار تقريبى سپاه ابن سعد ، بسيار دشوار است .
گفتنى است كه رقم سى هزار نفر ، در دو روايت از امام حسن عليه السلام و امام زين العابدين عليه السلام ، نقل شده است . هر چند كه سند اين روايات ، از اعتبار لازم برخوردار نيست ؛ ليكن با توجّه به كوچ دادن عمومى مردم كوفه به سوى كربلا توسّط ابن زياد و نيز با توجّه به اين كه اين تعداد ، كمتر از نيمى از جنگجويانِ كوفه است - كه حدود صد هزار نفر تخمين زده شده‏اند - ، رقمى قابل قبول است .
قرينه ديگرى كه مى‏تواند تعداد سى هزار نفر را تأييد كند ، اين است كه سپاهيان مختار را شصت هزار نفر گزارش كرده‏اند . به نظر مى‏رسد كه سپاهيان او را كسانى تشكيل داده‏اند كه در واقعه كربلا ، در لشكر عمر بن سعد نبوده‏اند .


گزيده شهادت نامه امام حسين عليه السّلام
464

سخنى در باره شمار دو سپاه‏

تعيين دقيق و قطعى شمار دو سپاه ، مقدور نيست ؛ امّا در اين باره اعدادى گزارش شده كه ارائه مى‏گردد .

الف - شمار سپاه امام حسين عليه السلام‏

بيشتر منابع معتبر ، شمار سپاهيان امام عليه السلام را ۷۲ نفر ، گزارش كرده‏اند . شيخ مفيد رحمه اللَّه عليه مى‏نويسد :
حسين بن على عليه السلام ، هنگام صبحگاه و بعد از نماز صبح ، يارانش را [ براى نبرد ، ]آماده كرد . آنان ، سى و دو سوار و چهل پياده بودند .
ليكن با ملاحظه نام و مشخّصات شهداى كربلا ، مى‏توان گفت كه شمار سپاهان امام عليه السلام بيش از اين تعداد بوده است ، چنان كه پاره‏اى از منابع ، عدد ياران امام عليه السلام را ۸۲ نفر ، برخى ۱۱۴ نفر ، برخى ۱۴۵ نفر ، برخى صد و هفتاد نفر ، برخى ششصد نفر و برخى ارقام ديگرى گزارش كرده‏اند .
نكته قابل توجّه ، اين كه در تبيين آمار شهداى كربلا ، بجز امام عليه السلام ، مشخّصات ۱۵۴ نفر ، ارائه مى‏شود كه حدود ۷۲ تن از آنها از خاندان امام حسين عليه السلام و پيامبر صلى اللَّه عليه و آله و امام على عليه السلام بوده‏اند .
بنا بر اين ، ممكن است آنچه در گزارش مشهور آمده ، اشاره به همين افراد باشد ، و نيز مى‏تواند اشاره به ياران امام عليه السلام قبل از ملحق شدن كسانى باشد كه به تدريج به

  • نام منبع :
    گزيده شهادت نامه امام حسين عليه السّلام
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدى رى‏ شهرى، تلخیص: مرتضی خوش‌نصیب
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 40723
صفحه از 1088
پرینت  ارسال به