نگاهى به كارنامه مسلم در كوفه‏

كارنامه مسلم عليه السلام در كوفه را با دو نوع نگاه ، مى‏توان مورد نقد و ارزيابى قرار داد : در نگاهى سطحى ، ممكن است چنين تصوّر شود كه وى، از سياست و تدبير لازم در به انجام رساندن مأموريتى كه بر عهده داشت و زمينه‏سازى براى آمدن امام حسين عليه السلام به كوفه ، برخوردار نبوده است ؛ زيرا نتوانست از فضاى سياسى - اجتماعى كوفه - كه كاملاً در جهت نهضت حسينى بود - ، به طور شايسته استفاده كند . او پيش از آن كه ابن زياد وارد كوفه شود ، دستِ كم دوازده هزار نيرو در اختيار داشت و فضاى كوفه به گونه‏اى بود كه ابن زياد ، مجبور شد مخفيانه ، وارد آن شود .
اگر مسلم عليه السلام پيش از ورود ابن زياد ، نيروهاى وفادار به نهضت را خوب سازماندهى مى‏كرد ، ابن زياد، فرصت نمى‏يافت تا نيروهاى مخالف نهضت را سازماندهى كند و عليه هواداران امام حسين عليه السلام واردِ عمل نمايد ، و در اين صورت ، با رسيدن امام عليه السلام به كوفه ، چه بسا سرنوشت قيام مردم ، به گونه‏اى ديگر رقم مى‏خورد و حادثه جان‏گداز كربلا ، پديد نمى‏آمد ؛ امّا او نه تنها از فضاى موجود كوفه نتوانست بهره‏بردارى كند ، بلكه بدون ارزيابى درست از ميزان وفادارى مردم ، به امام حسين عليه السلام نوشت :
هنگامى كه نامه من به تو رسيد ، با شتاب، حركت كن كه همه مردم ، با تو هستند و نظر و تمايلى به خاندان معاويه ندارند ^۱ .

۱۹۳.أنساب الأشراف : عُمارة بن صَلحَب اَزْدى - كه تصميم داشت مسلم را يارى كند - به وسيله اصحاب ابن زياد، دستگير شد . او را نزد ابن زياد آوردند . وى دستور داد تا گردنش در ميان قبيله اَزد ، زده شود و سرش را به همراه سرهاى مسلم و هانى براى يزيد بن معاويه فرستاد. فرستاده ابن زياد ، با اين سرها، هانى بن ابى حَيّه وادِعى از قبيله هَمْدان بود .^۱

۵ / ۵

دستگيرى مختار^۲

۱۹۴.تاريخ اليعقوبى : مختار بن ابى عُبَيد ثقفى ، به همراه جمعى كه با خود سلاح داشتند ، آمدند و مى‏خواستند حسين بن على عليه السلام را يارى كنند. عبيد اللَّه بن زياد ، او را گرفت و زندان كرد و او را با چوب زد و پلك چشمش بريده شد.^۳