۴ / ۱۳

فرستادن مال و جاسوس براى شناسايى محلّ مسلم‏

۱۳۸.تاريخ الطبرى - به نقل از ابو ودّاك - : ابن زياد ، غلامش را كه مَعقِل نام داشت ، فرا خواند و به وى گفت: سه هزار درهم بگير و مسلم و يارانش را پيدا كن و اين سه هزار درهم را به آنان بده و بگو : با اين پول با دشمنانتان بجنگيد و خود را يكى از آنان نشان بده. اگر اين پول را به آنان بدهى ، به تو اعتماد و اطمينان خواهند كرد و كارهاى سرّى‏شان را از تو پنهان نمى‏كنند . صبح و شام با آنان رفت و آمد كن.
مَعقِل ، پول را گرفت و نزد مسلم بن عَوسَجه اسدى (از قبيله بنى سعد بن ثَعلَبه) در مسجد اعظم آمد ، كه نماز مى‏خواند . از مردم شنيد كه مى‏گفتند : او براى حسين ، بيعت مى‏گيرد. نزد او آمد و نشست تا از نماز، فارغ شد.
آن گاه گفت: اى بنده خدا ! من مردى شامى هستم و هم‏پيمان قبيله ذو كِلاع. خداوند به من ، محبّت اهل بيت و دوستانشان را عنايت فرموده است. اين ، سه هزار درهم است و مى‏خواهم با مردى از اهل بيت كه شنيده‏ام به كوفه آمده و براى پسر دختر پيامبر خدا ، بيعت مى‏گيرد ، ديدار كنم . من به دنبال ديدار او هستم ؛ ولى كسى را نيافتم كه مرا به سوى او راه‏نمايى كند و كسى محلّ او را نمى‏شناسد . اينك در مسجد نشسته بودم كه از مردم شنيدم كه مى‏گفتند : اين مرد با خاندان پيامبر ، آشناست . به نزد تو آمدم تا اين پول را بگيرى و مرا نزد آقاى خود ببرى تا با او بيعت كنم . اگر خواستى ، پيش از ديدار او ، از من بيعت بگير.
مسلم بن عوسجه گفت: خداوند را سپاس‏گزار باش كه مرا ديدى . من هم خوش‏حالم كه تو به آنچه دوست دارى ، مى‏رسى. اميد است خداوند به وسيله تو ، خاندان پيامبر را يارى كند. البتّه از اين كه مرا پيش از استوارى كار ، شناختى ، ناراحتم ، از ترس اين طاغوت و قدرت او.
آن گاه پيش از رفتن، از او بيعت گرفت و از او پيمان‏هاى سخت گرفت كه خيرخواه و روراست باشد و امور را پنهان كند. معقل نيز ضمانت داد. آن گاه به وى

سياسى و امنيتى براى اين عمليات ، اين بود كه اجراى آن به فردى غير از مسلم - كه رهبرى نهضت كوفه را به عهده داشت - ، واگذار مى‏شد .

بر اين اساس ، مى‏توان گفت كه ماجراى ترور ابن زياد ، احتمالاً ساخته و پرداخته خود او و دستيارانش و براى موجّه جلوه دادن اقدام خويش بر ضدّ مسلم و سران قبايل هوادار ايشان بوده است .
اگر اين تحليل ، پذيرفته نشود و نقشه ياد شده را واقعى بدانيم ، گزارش دوم كه حاكى از متوجّه شدن ابن زياد از طريق قرائن موجود است و يا گزارش سوم كه تصريح مى‏كند زنى در خانه هانى ، مانع اجراى آن شد ، به صحّت، نزديك‏ترند .
امّا درستى گزارش‏هاى ديگرى كه مى‏گويند مسلم ، با يادآورى حديث نبوى «فتك» ، از تصميم خود منصرف شد ، بسيار بعيد مى‏نمايد ؛ بلكه مى‏توان گفت كه اهانت به مسلم است . آيا مى‏توان پذيرفت كه نماينده امام عليه السلام، هنگام طرح نقشه ياد شده ، حكم آن را نمى‏دانسته و موقع اجرا ، با يادآورى آن ، از تصميم خود، منصرف شده است؟!
ساير آنچه در گزارش‏هاى ياد شده ، براى بيان علّت امتناع مسلم از اجراى طرح ترور آمده ، آن قدر سست است كه ارزش نقد ندارد .