إنَّ الإيمانَ قَيَّدَ الفَتْكَ ، وَ لا يَفْتِكُ مُؤمِنٌ ^۱ .
اسلام ، غافلگيرانه كشتن را در بند كشيده است و هيچ مسلمانى ، غافلگيرانه نمى‏كُشد .
همچنين در برخى از گزارش‏ها ، مسلم ، علّت امتناع خود را فقط حديث مورد اشاره ، ذكر كرده است .
در گزارشى ديگر ، مسلم ، علّت امتناع خود را تنها مايل نبودن هانى به انجام گرفتن اين كار در خانه او مى‏داند .
و در نقلى ديگر ، مسلم براى توجيه كار خود ، به دو عامل اشاره مى‏كند : يكى ، حديث «فَتك (ترور)» ؛ و ديگر ، اين كه مايل نبوده است اين اقدام در خانه شَريك بن اَعوَر انجام شود .
با تأمّل در اين گزارش‏هاى متناقض ، نخستين نكته‏اى كه به ذهن مى‏رسد ، ساختگى بودنِ همه آنهاست ؛ زيرا :
اوّلاً ، حضور يافتن ابن زياد در خانه علاقه‏مندان به مسلم ، به معناى قرار دادن خود در كانون خطر است كه با در نظر گرفتن زيركى سياسى ابن زياد و اوضاع بحرانى كوفه ، انجام گرفتن اين اقدام ضدّ امنيتى به وسيله او ، باور نكردنى است ، بويژه اين كه از طريق مأمور نفوذى خود ، اطّلاع يافته بود كه مسلم در خانه هانى، مخفى شده است .
ثانياً ، ضرورترين لازمه اجراى نقشه ترور ، مخفيكارى است و اين، با در جريان كار قرار گرفتن سى نفر - كه همراهى آنها براى ترور يك نفر ، ضرورتى ندارد - ، منافات دارد .
ثالثاً ، اگر نقشه اعدام ابن زياد ، واقعيت داشت ، مقتضاى در نظر گرفتن تدابير

تأمّلى در گزارش طرح ترور ابن زياد

يكى از مسائل قابل تأمّل در حوادث شهر كوفه قبل از شهادت مسلم ، گزارشى در موضوع طرح ترور ابن زياد است . بر پايه آن چه در منابع تاريخى آمده ، اين طرح ، توسّط شَريك بن اَعوَر يا هانى بن عُروه يا عُمارة بن عبيد ، به مسلم، پيشنهاد گرديد. او نيز آن را پذيرفت و قرار شد هنگامى كه ابن زياد به عيادت هانى يا شريك بن اَعوَر آمد ، مسلم، همراه با سى مرد مسلّح ، طبق نقشه قبلى ، ابن زياد را ترور نمايد .
ابن زياد ، به عيادت شريك بن اَعوَر و يا هانى آمد و زمينه براى اجراى نقشه ترور ، آماده شد ؛ امّا مسلم، در آخرين لحظات از اجراى آن ، امتناع ورزيد .
در پاسخ به اين پرسش كه : «چرا طرح ترور ابن زياد اجرا، نشد؟» ، گزارش‏هاى متفاوتى وجود دارد . شمارى از گزارش‏ها ، حاكى از آن‏اند كه ابن زياد ، از قرائن موجود ، متوجّه طرح ترور خود شد و صحنه را فوراً ترك كرد .

برخى از گزارش‏ها ، تصريح مى‏كنند كه زنى در خانه هانى ، مانع اقدام مسلم گرديد .
در شمارى از گزارش‏ها نيز پاسخ خودِ مسلم ، به اين كه چرا اقدام به ترور ابن زياد نكرد ، آمده است كه دو چيز ، مانع اقدام او شد : يكى اين كه هانى ، مايل نبوده است كه اين اقدام ، در خانه او انجام شود ؛ و ديگر ، به خاطرْ آوردنِ حديثى از پيامبر صلى اللَّه عليه و آله كه فرمود :