۵ / ۲
زيارت دوم ، به روايت «الإقبال»۱
۸۶۱.الإقبال - به نقل از ابو منصور بن عبد المُنعم بن نُعمان بغدادى - : از ناحيه مقدّسه ، در سال ۲۵۲ هجرى۲ و هنگام وفات پدرم ، اين نوشته به دست شيخ محمّد بن غالب اصفهانى بيرون آمد . من تازهسال بودم و در نامهام ، براى زيارت مولايم ابا عبد اللَّه الحسين عليه السلام و شهيدان [ كربلا ] - كه رضوان خداوند بر ايشان باد - ، اجازه خواسته بودم .
پاسخ نامه ، چنين آمد : «به نام خداوند رحمتگر مهربان . هنگامى كه خواستى شهيدان را - كه رضوان خداوند بر ايشان باد - زيارت كنى ، نزد پاهاى حسين عليه السلام كه همان قبر على اكبر ، فرزند امام حسين - كه درودهاى خدا بر هر دوشان باد - است ، رو به قبله بِايست - كه آن جا ، محلّ [ دفن ] شهيدان عليهم السلام است - و با ايما و اشاره ، به على اكبر عليه السلام خطاب كن و بگو :
سلام بر تو ، اى نخستين كُشته از نسل بهترين بيرون آمده از نسل ابراهيم
1.علّامه مجلسى ، پس از آوردن اين زيارت ، گفته است: بدان كه [شيخ] مفيد و سيّد [ابن طاووس] ، اين زيارت را در كتابهايشان با حذف سند براى «روز عاشورا» آوردهاند و مؤلّف المزار الكبير ، چنين گفته: «زيارت شهيدان در روز عاشورا: ابو الفتح محمّد بن محمّد جعفرى - أدام اللَّه عزّه - براى من روايت كرد از... و نيز شيخ محمّد بن احمد بن عيّاش ، به من خبر داد از ... و عيناً همين زيارت را نقل كرد ؛ امّا ما آن را در زيارتهاى مطلقه آورديم ؛ زيرا روايت ، دلالتى بر اختصاص داشتن آن به زمان خاصّى ندارد» (بحار الأنوار: ج ۱۰۱ ص ۲۷۴) .
2.علّامه مجلسى فرموده : «بدان كه در تاريخ روايت [ و توقيع ] ، اشكالى وجود دارد ؛ زيرا چهار سال زودتر از تولّد امام مهدى عليه السلام است . از اين رو ، شايد تاريخ آن ۲۶۲ باشد [ و نه ۲۵۲ ق ] . نيز ممكن است كه از سوى امام حسن عسكرى عليه السلام صادر شده باشد» (بحار الأنوار: ج ۱۰۱ ص ۲۷۴) ؛ ليكن بايد توجّه داشت كه تاريخ ياد شده (۲۵۲ ق) همزمان با دوران امامت امام هادى عليه السلام (۲۱۲ - ۲۵۴ ق) است : بنابر اين ، سخن علّامه در مورد امكانِ نسبت دادن آن به امام حسن عسكرى عليه السلام صحيح به نظر نمىرسد ، بلكه على القاعده امام هادى عليه السلام مقصود است .