1.مورّخان در رخدادهاى سال ۳۵۲ ق ، آورده‏اند كه در دهم محرّم اين سال ، معزّ الدوله دستور داد كه مردم مغازه‏هايشان را ببندند و بازارها و داد و ستد را تعطيل كنند ، نوحه سر دهند و لباس‏هاى پشمين بپوشند و زنان ، با موى پريشان و صورت سياه و گريبان چاك‏زده ، نوحه‏كنان در شهر بچرخند و براى مصيبت امام حسين عليه السلام ، بر صورتشان بزنند . مردم نيز چنين كردند و از آن جا كه حاكم با آنان بود و جمعيت شيعه بسيار بود ، اهل سنّت نتوانستند از آن جلوگيرى كنند (الكامل فى التاريخ : ج ۵ ص ۳۳۱) .

2.در المنتظم (ج ۱۴ ص ۲۱۰) در يادكرد رويداد سال ۳۶۱ ق ، آمده است : مراسمى كه در هر عاشورا برپا مى‏شد از قبيل : بستن بازارها و تعطيلى داد و ستد و آويختن پارچه سياه ، در بغداد اجرا مى‏شد . در البداية و النهاية (ج ۸ ص ۲۰۲) نيز آمده است : رافضى‏ها در دولت آل بويه ، زياده‏روى كردند و در حدود سال ۴۰۰ ، در روز عاشورا در شهرهايى مانند بغداد ، طبل‏ها به صدا در مى‏آمد و در كوچه و بازار ، خاكستر و كاه مى‏پاشيدند و بر درِ مغازه‏ها پارچه سياه مى‏آويختند و مردم ، اندوهناك و گريان ، ظاهر مى‏شدند و بسيارى از مردم براى همراهى و همدلى با حسين - كه تشنه كشته شد - ، آب نمى‏نوشيدند و زن‏ها صورت‏هايشان را باز مى‏كردند و نوحه‏سرايى مى‏نمودند و به سينه و صورت مى‏كوبيدند و پابرهنه در كوچه و بازار راه مى‏افتادند .

1.زادگاه دولتْ‏مردانِ آل بويه ، منطقه ديلم ايران (در گيلان امروز) بود. اين منطقه و مناطق پيرامونى آن ، چون طبرستان ، از گذشته جزو مناطق شيعه‏نشين به شمار مى‏آمدند ، بويژه كه مدّتى نيز حكومت علويان را تجربه كرده بودند. از اين روست كه آنان به «ديلمى» نيز مشهورند ، همان گونه كه به داشتن مذهب تشيّع ، شهره اند .

2.تلاش‏هاى داعيان اسماعيلى ، در سال ۲۹۶ ق، به ثمر رسيد و عبيد اللَّه مهدى ، توانست دولت معروف به «فاطميان» را با گرايش شيعه اسماعيلى ، در مغرب ، پايه‏ريزى و تأسيس كند . خلأ دولتى مقتدر در مصر ، زمينه استيلاى فاطميان را بر اين ديار ، در سال ۳۶۲ ق ، فراهم كرد و آنان مركز خلافت خود را به فُسطاط مصر منتقل كردند . اين دولت به مرور ، بر قلمرو خود افزود و شام و حجاز را نيز تصرّف كرد . دوران حكومت فاطميان ، بيش از دو قرن طول كشيد و با مرگ العاضد ، آخرين خليفه فاطمى ، در سال ۵۶۸ ق ، به پايان رسيد .