كه «دل‏هاشان با اهل بيت عليهم السلام است و شمشيرهاشان ، بر ضدّ آنها» .
حقيقت ، اين است كه اگر به راستى ، دل آنها با اهل بيت عليهم السلام بود ، شمشير آنها نمى‏توانست بر ضدّ اهل بيت عليهم السلام باشد . ضدّيت عملى اين دسته با خاندان رسالت ، نشان مى‏دهد كه ارادت آنان به اين خاندان ، از مرز زبان تجاوز نمى‏كرده است .

سه . شيعيان طبقه سوم‏

دسته سوم : از علاقه‏مندان اهل بيت عليهم السلام ، كسانى بودند كه نه همانند دسته اوّل ، در ظاهر و باطن از اهل بيتْ عليهم السلام دفاع مى‏كردند ، و نه همانند دسته دوم ، علاقه‏اى ظاهرى داشتند . اين دسته ، اهل بيت عليهم السلام را در قلب خود ، دوست داشتند ؛ ولى جرئت اظهار ارادت نسبت به آنان را نداشتند . اينان ، به تعبير امام صادق عليه السلام ، علاقه‏مندان تَرازِ وسط اند . متن سخن امام عليه السلام ، اين است :
وَ الطَّبَقَةُ الثالِثَةُ : النَّمَطُ الأَوسَطُ ، أحَبّونا فِى السِّرِّ وَ لَم يُحِبّونا فِى العَلانِيَةِ ^۱ .
گروه سوم ، در رتبه وسط اند . ما را در نهان ، دوست دارند ؛ امّا آشكارا با ما دوستى نمى‏كنند .
سپس در تبيين ويژگى‏هاى دسته سوم ، مى‏فرمايد :
وَلَعَمرى لَئِن كانوا أحَبّونا فِى السرِّ دُونَ العَلانِيَةِ فَهُمُ الصَّوامونَ بِالنَّهارِ القَوّامونَ بِاللَّيلِ ، تَرى‏ أثَرَ الرَّهبانِيَةَ فى وُجوهِهِم ، أهلُ سِلمٍ وَ انقِيادٍ .
به جان خودم ، اگر آنان ما را در باطن دوست مى‏داشتند و نه به ظاهر ، روزه‏دارانِ روز و عابدانِ شب مى‏بودند و اثر عبادت را در چهره‏شان مى‏ديدى ، و تسليم و فرمان‏بردار مى‏بودند .
در يك تقسيم‏بندى ديگر براى شيعيان، از امام‏باقر عليه السلام چنين روايت شده كه فرمود:
الشيعَةُ ثَلاثَةُ أصنافٍ : صِنفٌ يَتَزيَّنونَ بِنا ، وَ صِنفٌ يَستَأكِلونَ بِنا ، وَ صِنفٌ مِنّا

و مى‏فرمود :
لا غَناءَ فى كَثرَةِ عَدَدِكُم ^۱ .
زياد بودنِ جمعيّت شما ، سودى ندارد .
و مى‏فرمود :
لَبِئسَ حُشّاشُ نارِ الحَربِ أنتُم !^۲شما بد آتش افروزانى براى جنگ هستيد .
و مى‏فرمود :
هَيهاتَ أن أطلُعَ بِكُم أسرارَ العَدلِ ^۳ .
هيهات كه خواسته باشم به يارى شما ، عدالت پنهان را آشكار كنم !
نيز بر پايه برخى از گزارش‏ها ، امام حسن عليه السلام در توضيح علّت صلح خود با معاويه ، اين دسته از ياوران خود را اين گونه توصيف فرمود :
يَقولونَ لَنا إنَّ قُلُوبَهُم مَعَنا وَ إِنَّ سُيوفَهُم لَمَشهورَةٌ عَلَينا !^۴به ما مى‏گويند كه دل‏هايشان با ماست ؛ ولى شمشيرهايشان بر ضدّ ماست .
همچنين ، فَرَزدَق در ديدار با امام حسين عليه السلام ، در وصف اين دسته از علاقه‏مندان اهل بيت عليهم السلام ، مى‏گويد :
القُلوبُ مَعَكَ ، وَ السُّيوفُ مَع بَنى اُمَيَّةَ ^۵ .
دل‏ها با توست و شمشيرها با بنى اميّه .
نكته شايان توجّه ، اين كه در وصف دسته دوم ، گفته شده كه «زبان‏هاشان ، با اهل بيت عليهم السلام و شمشيرهاشان ، بر ضدّ آنان است» ؛ امّا در كلام فرزدق و ديگران ، آمده است