حيا و بُعد ديدارى جامعه

در شهر حيا ، فضاى بصرى (ديدارى) جامعه نيز از زشتى به دور است .
زشتى يك عمل ، گاهى به جنبه هاى زيباشناختى آن نيست ؛ بلكه به آثار و پيامدهاى سوء آن است . ممكن است چيزى از نظر زيباشناختى ، زشت نباشد ؛ بلكه در نهايت حُسن و جمال باشد ؛ امّا به جهت آثار و پيامدها ، زشت به شمار آيد .
مهم ترين قبيح بصرى در شهر حيا ، مربوط به چگونگى حضور زن و مرد در جامعه است . خروج چشمنَواز زن از خانه ، شايد از يك مَنظر زيباشناختى مثبت ارزيابى شود ؛ امّا ممكن است آثار و عواقب ناخوشايندى در پى داشته باشد . اين كار ، زنان را در كانون توجّه هوسبازان و در معرض تعرّض آنان قرار مى دهد و چه بسا كه به هتك حرمت و حيثيت آنان منجر شود . جلوه اى كه سرانجامى تلخ و شوم در پى دارد ، نمى تواند حُسن باشد . در شهر حيا ، صحنه هاى تحريك كننده توليد نمى شوند و زنان از خودآرايى و حضور چشمنواز در جمع نامحرم ، شرم دارند . در فرهنگ حيا ، خانه ، دژ مستحكم و قلعه نفوذناپذير زن است . ^۱ بودن در خانه ، امنيت و آرامش را براى زن به ارمغان مى آورد و او را از تيررس چشمان آلوده و هوسباز ، دور نگه مى دارد . زن مى تواند درون خانه از بهترين آرايه ها استفاده كند و زيباترين لباس ها را بر تن كند . اين ، نه تنها قبيح به شمار نمى آيد ، بلكه يك حُسن است و مورد تأكيد نيز قرار گرفته ^۲ و حتّى توصيه شده كه هنگام نماز ، برترين و بهترين زيورها و پوشش ها مورد استفاده قرار گيرند . ^۳

1.در برخى روايات ، از خانه به عنوان «حِصن (دژ)» ، ياد شده است . (ر . ك : الكافى ، ج ۵ ، ص ۳۳۷)

2.خودآرايى براى همسر ، بسيار مورد تأكيد دين اسلام قرار گرفته است .

3.ر .ك : الصلاة فى الكتاب والسنة ، ص ۶۶

غنچه هاي شرم

ـ شرم شنيدارى

اگر دهان ها و زبان ها صافى حيا داشته باشند ، صوت نابه هنجار ، توليد نمى شود و اگر گوش ها صافى حيا داشته باشند ، از مصرف صوت هاى نابه هنجار و نامشروع ، پرهيز مى كنند . گوش ، يكى از دروازه هاى قلب و جان آدمى است و حيا ، نگهبان شايسته اى است تا هر صوت نامطلوبى وارد ساحت جان آدمى نگردد . گوش ، مصرف كننده توليدات زبان و دهان است ؛ ولى هر محصول توليد شده اى كه مُهر تأييد حيا را ندارد . گوش باحيا از آن استفاده نمى كند .
همچنين در يك جامعه باحيا ، سخنان ناروايى كه درصدد هتك حرمت ديگرى است ، خريدار ندارد . كسى كه به اين گونه سخنانْ گوش فرا دهد ، شريك گوينده است ^۱ و يك شخص باحيا ، خود را شريك بى شرم ها نمى كند ؛ بلكه دفاع از آن شخص را وظيفه خود مى داند ^۲ و حتّى اگر شواهد گوناگونى عليه كسى نقل شده باشد ، ولى خود او انكار كند ، انكار او را تصديق ، و شهادت آنان را تكذيب مى كند ، هر چند از افراد مورد وثوق او باشند . ^۳

1.امام على عليه السلام فرمود : «سامع الغيبة شريك المغتاب» (همان ، ص ۲۶۸) .

2.رسول خدا فرمود : «هر گاه درباره كسى بدگويى كردند و تو در ميان آنان بودى ، ياور او و بازدارنده آنان باش و جمع آنان را ترك كن» . (كنزالعمّال ، ح ۸۰۲۸) براى مطالعه بيشتر ، ر . ك : ميزان الحكمة ، ج ۹ ، ص ۴۴۷۴ (ثواب ردّ الغيبة) .

3.محمّد بن فضيل : به امام كاظم عليه السلام گفتم : فدايت شوم ! گاهى خبر مى رسد كه كسى حرف ناخوشايندى درباره من زده است . وقتى از خود او مى پرسم ، آن را انكار مى كند ، در حالى كه خبردهندگان ، مورد اطمينان بوده اند ! حضرت به من فرمود :اى محمّد ! گوش و چشمت را درباره برادرت تكذيب كن . اگر پنجاه تن نزد تو قسم خوردند و او سخن ديگرى گفت ، تو او را تصديق كن و ديگران را تكذيب كن» . (الكافى ، ج ۸ ، ص ۱۴۷ ؛ ثواب الأعمال ، ص ۲۴)

نام منبع :

غنچه هاي شرم

سایر پدیدآورندگان :

عبّاس پسنديده

تعداد جلد :

1

ناشر :

انتشارات دارالحدیث

محل نشر :

قم

تاریخ انتشار :

1386

نوبت چاپ :

اول

این پژوهش به مسئلۀ حیا به عنوان یکی از ویژگی‌های اسلامی که در دنیای مدرن به فراموشی سپرده شده است، می‌پردازد. کتاب از چهار بخش تشکیل شده است: 1. ماهیت حیا؛ 2. قلمرو حیا؛ 3. پدیدۀ کم رویی؛ 4. پدیدۀ بی حیایی.

نتیجه جستجو برای « »