35
غنچه هاي شرم

كه آنان نيز گمان بردند همسايه ها از يكديگر ارث مى برند . ۱ حرمت همسايه ، يكى از سنگين ترين حرمت ها در اسلام است ۲ و همانندِ خود انسان ۳ و خون انسان ۴ و والدين انسان ۵ ، حرمت دارد .
اگر در فرهنگ شهرنشينى اين حرمتْ مورد توجّه قرار گيرد و همسايه ها با يكديگر روابطى محترمانه داشته باشند ، مى تواند به كاهش قلمرو گم نامى بينجامد . در فرهنگ اسلامى ، حدّ همسايگى از هر سمت ، چهل خانه است كه محدوده اى به اندازه يكصد و شصت خانه را در برمى گيرد . اگر براى هر خانه اى اين حلقه يكصد و شصت خانه اى را ترسيم كنيم ، تصوّر كنيد كه ارتباط همسايه ها ، چه شبكه درهم تنيده و به هم پيوسته اى را به وجود مى آورد . امروز ، ارتباط همسايه ها ، بخصوص در شهرهاى بزرگ ، رو به كاهش است . گاهى وقت ها اساسا همسايه ها يكديگر را نمى شناسند و حتّى شايد بسيار كم يكديگر را ببينند و از وضع يكديگر باخبر نيستند . گويى هر كدام در جزيره اى دور افتاده زندگى مى كنند و گويى ميان آنان ، ديوارهاى سرد بى عاطفگى كشيده شده است . امّا اگر الگوى اسلامى همسايه دارى اجرا شود ، يك شبكه گسترده ارتباطى ميان همسايگان برقرار مى شود و شناخت افراد از يكديگر ، افزايش مى يابد و در نتيجه ، كسى غريبه و گم نام نخواهد ماند .

ـ پيمان برادرى

آموزه ديگرى كه در الگوى دينى شهرنشينى تأثيرگذار است ، مسئله برادرى

1.الكافى ، ج ۷ ، ص ۵۱ ، نهج البلاغه ، نامه ۴۷ .

2.غررالحكم و دررالكلم ، ح ۹۵۲۸ ؛ مسند أحمد ، ج ۶ ، ص ۸ .

3.السيرة النبويّة ، ج ۲ ، ص ۱۴۹ .

4.الجامع الصغير ، ج ۱ ، ص ۵۷۳ (ح ۳۷۰۶ .)

5.الكافى ، ج ۵ ، ص ۳۱ ؛ مكارم الأخلاق ، ص ۱۲۶ .


غنچه هاي شرم
34

در هر يك ، مجموعه اى از افراد حضور دارند كه با هم آشنا مى شوند . نخست در مساجد محل با هم آشنا مى شوند ، سپس روز جمعه مردم همه محلّه ها در نماز جمعه ، يكديگر را مى بينند كه جمعيت بيشترى حضور دارند و ... . اين قبيل امور عبادى ، قلمرو آشنايى افراد با يكديگر را گسترش داده ، قلمرو گم نامى را كاهش مى دهند .
امام على عليه السلام درباره ثمره رفت و آمد به مساجد ، همواره مى فرمود :
هر كه به مساجدْ رفت و آمد داشته باشد ، يكى از اين هشت چيز را به دست مى آورد : برادرى كه در راه خدا سودرسان باشد ، يا دانش گلچين شده ، يا نشانه اى محكم و استوار ، يا رحمت منتظره ، يا سخنى مى شنود كه او را به هدايتْ رهنمايى مى كند ، و يا گناهى را از سرِ ترس يا شرم ، ترك مى كند . ۱
از فرهنگ مسجد ، اين است كه اهل ايمان ، يكديگر را مى بينند و از حال هم باخبر مى شوند و به كمك يكديگر مى شتابند . دامنه آشنايى در مساجد ، بايد به گونه اى باشد كه اگر كسى به مسجد نيامد ، عدم حضور وى ، محسوس باشد و ديگران نسبت به آن ، حسّاس باشند و پِيجوى وى شوند . رسول خدا اين گونه بود و هر وقتْ كسى را در مسجد نمى ديد ، سراغ وى را مى گرفت .

ـ همسايه ها

مسئله ديگر در شهرنشينى اسلامى ، ارتباط با همسايگان است . اسلام بر مسئله ارتباط با همسايه ، بسيار تأكيد كرده است . جبرئيل عليه السلام ، آن قدر بر حرمت همسايه تأكيد مى كرد كه رسول خدا گمان بُرد همسايه از همسايه ، ارث مى برد . ۲ و رسول خدا نيز آن قدر سفارش همسايگان را به مردم مى كرد

1.كتاب من لايحضره الفقيه ، ج ۱ ، ص ۲۳۷ ؛ بحار الأنوار ، ج ۸۳ ، ص ۳۵۱ .

2.كتاب من لايحضره الفقيه ، ج ۱ ، ص ۵۲ (ح ۱۰۸) .

  • نام منبع :
    غنچه هاي شرم
    سایر پدیدآورندگان :
    عبّاس پسنديده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3740
صفحه از 143
پرینت  ارسال به