زندگى است . ^۱

۳ . بدنامى

يكى ديگر از پيامدهاى بى حيايى ، بدنامى است . فرد بى حيا ، آوازه و اعتبار خود را از دست مى دهد و به انسانى بدنام و بى اعتبار ، تبديل مى شود . همان گونه كه قبلا گفتيم ، شخص بى حيا ، از اين كه چه مى گويد و يا چه درباره او مى گويند ، هيچ پروايى ندارد . چنين فردى ارزشى براى خويش قائل نيست و از اين طريق ، خوش نامى را ـ كه مهم ترين سرمايه انسان است ـ از دست مى دهد . امام على عليه السلام فرموده است :
از كار زشت بپرهيز ؛ زيرا تو را بدنام كرده ، گناه تو را زياد مى كند . ^۲

۴ . محروميت از لذّت عبادت

امام سجّاد عليه السلام ، يكى از علل كسلى (بى حالى) در هنگام نمازگزاردن و عبادت كردن را بى حيايى و كم حيايى مى داند . ^۳ شخص بى حيا ، به موازات فاصله اى كه از ارزش ها مى گيرد و به ضدّ ارزش ها آلوده مى شود ، از لذّت عبادت و معنويت نيز محروم مى گردد .

معناى اين سخن ، آن است كه چنين شخصى مى تواند هر چه را بخواهد ، انجام دهد . ايشان همچنين در سخن ديگرى فرموده است :
آنچه مردم از سخن انبياى نخستين فراگرفته اند ، اين است كه : «هرگاه شرم نكردى ، هر چه مى خواهى انجام بده» . ^۱

۲ . اگر حيا نباشد ، خوبى خواهد مُرد

حيا ، عامل نيكى ها و زيبايى هاست ^۲ و آدمى به وسيله حيا به سوى كارهاى نيك ، برانگيخته مى شود . به همين جهت ، اگر حيا وجود نداشته باشد ، بساط خير و زيبايى برچيده خواهد شد . به بيان ديگر ، «وا دارندگى به خوبى ها» از ويژگى هاى حياست . حال اگر حيا وجود نداشته باشد ، عامل وا دارنده به خوبى ها و ارزش ها وجود نخواهد داشت و لذا نيكى و خوبى رخت برخواهد بست . به همين جهت ، امام صادق عليه السلام فرموده است كه اگر كسى حيا نداشته باشد ، هيچ اميدى به خير او نيست ^۳ و امام على عليه السلام فرموده است :
هر كس حيا ندارد ، خيرى در او نيست . ^۴
انسان ، هر چه خطاكار باشد ، اگر حيا داشته باشد ، اميدى به نجات او هست ، هر چند منافق باشد . در روايتى از رسول خدا آمده است :
به منافق ، تا وقتى كه اهل حياست ، اميد دارم . ^۵
بنا بر اين ، به فرموده امام على عليه السلام ، براى افراد بى حيا ، مرگ ، بهتر از