خجالت زده مى شود ؛ زيرا خود را مايه زحمت و گرفتار شدن او مى داند . بنا بر اين ، تكريم ميهمان به پذيرايى در حدّ توان است . به همين جهت ، توصيه شده كه خود را براى ميهمان به زحمت نيندازيد ۱ و بيش از آنچه در توان داريد ، به خود ، سختى ندهيد . ۲ كسى امير مؤمنان را به خانه خود دعوت كرد . حضرت به اين شرط پذيرفت كه خانواده او به سختى نيفتند و او خود را براى خريد ، به زحمت نيندازد و با همان چيزى كه در منزل است ، از ايشان پذيرايى كند . ۳
پذيرايى همراه با تكلّف ، يكى از نشانه هاى كم رويى ناشى از تكبّر است و لذا جامعه متعادل ، جامعه اى است كه از اين آفت به دور باشد . البته اصلاح اين نابه سامانى ، منوط به تغيير در فرهنگ ميهمان نيز هست . ميهمان نيز نبايد به آنچه در توانِ ميزبان است ، به ديده تحقير نگاه كند . همان گونه كه اندك شمردن نعمت موجود توسّط ميزبان ، ناپسند است ، اندك شمارى آن توسّط ميهمان نيز ناپسند است . يكى از آداب ميهمانى در اسلام ، خوددارى از اندك شمارى نعمت موجود است . رسول خدا در اين باره فرموده است :
مرد ميزبان را همين گناه بس كه غذايى را كه پيش برادران خود مى گذارد ، كم بشمارد ، و ميهمانان را همين گناه بس كه آنچه را برادرشان در برابرشان مى گذارد ، كم بشمارند . ۴
وقتى فرهنگ ميهمانى دادن و ميهمانى رفتن ، با هم اصلاح شوند ، مى توان به متعادل شدن ميهمانى ها و برچيده شدن حياى منفى ناشى از تكبّر ، اميدوار بود .
1.رسول خدا فرموده است : «لاتكلّفوا للضيف» (تاريخ دمشق ، ج ۱۳ ، ص ۱۲۶) .
2.رسول خدا مى فرمايد : «كسى براى ميهمان ، در فراهم ساختن آنچه در توانش نيست ، خود را به سختى نيندازد» . (كنزالعمال ، ح ۲۵۸۷۶)
3.ر .ك : المحاسن ، ج ۲ ، ص ۱۸۷ (ح ۱۵۳۸ و ۱۵۳۹) .
4.المحاسن ، ج ۲ ، ص ۱۸۶ (ح ۱۵۳۳) ؛ بحارالأنوار ، ج ۷۵ ، ص ۴۵۳ .
