107
غنچه هاي شرم

چند بند كفشى را . ۱
۱۱ . در مسئله وسيله نقليه نيز كم رويى ناشى از تكبّر ، نقش پيدا مى كند . افراد متكبّر ، بخشى از شأن و منزلت خود را در وسيله نقليه خود مى بينند . به همين جهت ، معمولاً از وسايل نقليه به روز ، پيشرفته و جديد استفاده مى كنند و اگر چنين وسيله نقليه اى در اختيار نداشته باشند ، سعى مى كنند در منظر ديگران ، ديده نشوند و از اين كه با وسيله نقليه معمولى ديده شوند ، شرم مى كنند . اين مسئله در جايى كه حاضران از افراد مهم به شمار بيايند و همه ، داراى وسايل نقليه بسيار خوب باشند ، تشديد مى شود . در چنين مواقعى ، براى مثال ، سعى مى كنند وسيله نقليه معمولى خود را دور از چشم ديگران ، پارك كنند و ورود و خروج خود را به گونه اى تنظيم كنند كه ديگران ، آنها را با فلان وسيله نقليه مدل پايين نبيند . همچنين ديرتر از ديگران وارد مى شود و بعد از همه مى روند تا كسى وسيله نقليه آنها را نبيند و اگر ناخودآگاه ديده شوند ، خجالت زده و سرافكنده مى شوند .
اينها نشانه ضعف است . افراد بى كمال ، نقص خود را به اين وسيله ، جبران مى كنند ؛ امّا كسانى كه داراى صفات عالى انسانى اند ، بزرگ تر از آن اند كه هويت و شخصيت خود را در ابزار و وسايل بدانند . رسول خدا ، سوار الاغِ بدون پالان هم مى شد .
نكته ظريف تر اين كه افراد متكبّر ، از اين كه كسى را همراه خود سوار كنند ، خوددارى مى كنند و اين ، در حالى است كه رسول خدا ، مردم را پشت سرِ خود ، سوار مركب مى كرد . ۲
۱۲ . همنشينى با زيردستان و خدمتكاران و كارگران،موضوع ديگرى

1.الكافى ، ج ۴ ، ص ۲۱ ؛ كتاب من لايحضره الفقيه ، ج ۲ ، ص ۷۰ (ح ۱۷۵۵) .

2.ر . ك : الأمالى ، طوسى ، ص ۵۳۱ (ح ۱۱۶۲) ؛ مكارم الأخلاق ، ص ۱۱۵ .


غنچه هاي شرم
106

مايه ننگ و عار به شمار مى آورند . به همين جهت ، از پرداخت هاى اندك ، خوددارى مى كنند . در ارزيابى اين گروه ، پرداخت اندك با پرداخت زياد ، مقايسه مى گردد و پرداخت اندك ، مايه شرم و خجالت دانسته مى شود . لذا ، اگر امكان پرداخت زياد وجود نداشته باشد ، حتّى از پرداخت اندك هم خجالت كشيده ، خوددارى مى كنند . اين در حالى است كه بايد پرداخت اندك را با پرداخت نكردن مقايسه كنند و ببينند كدام يك مايه شرم و عار است ؛ امام على عليه السلام مى فرمايد :
از پرداخت اندك ، شرم نكن ؛ زيرا پرداخت نكردن ، كمتر از آن است . ۱
۱۰ . افراد متكبّر ، چون خود را غنى و بى نياز مى دانند ، ممكن است درخواست كردن را مايه شرم و ننگ خود بدانند . در نظر اينان ، انسان ، فقط بايد ببخشد نه اين كه از ديگران چيزى درخواست كند . درخواست از ديگران ، به معناى نداشتن است و چون نداشتن را زشت به شمار مى آورند ، از درخواست كردن ، خوددارى كرده ، آن را مايه خجالت مى دانند . اين حالت ، حتّى در مورد درخواست از خداوند نيز وجود دارد . قرآن كريم ، از اين حالت با تعبير «استكبار در عبادت» ياد كرده ۲ و عبادت ، به دعا و درخواست تفسير شده است . ۳ افراد متكبّر ، حتّى از اين كه چيزى از خدا بخواهند ، شرم دارند ؛ زيرا در قاموس آنان ، خواهش كردن و درخواست نمودن وجود ندارد . به همين جهت ، رسول خدا فرموده است :
هيچ يك از شما نبايد شرم كند كه از فضل خدا درخواست نمايد ، هر

1.نهج البلاغه ، حكمت ۶۷ .

2.غافر ، آيه ۶۰ .

3.الكافى ، ج ۲ ، ص ۴۶۶ ؛ تهذيب الأحكام ، ج ۲ ، ص ۱۰۴ (ح ۱۶۲) .

  • نام منبع :
    غنچه هاي شرم
    سایر پدیدآورندگان :
    عبّاس پسنديده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3653
صفحه از 143
پرینت  ارسال به