105
غنچه هاي شرم

امام صادق عليه السلام در بيان حدّ كبر ، به مسئله پوشش اشاره كرده و فرموده است :
تكبّر ، آن است كه وقتى كسى لباس خوبى پوشيد ، به خود نگاه كند و دوست داشته باشد كه با آن ديده شود . ۱
رسول خدا در اين باره فرموده است :
هر كه لباسى فاخر بپوشد تا مردم به او نگاه كنند ، خداوند به وى نمى نگرد تا زمانى كه آن جامه را از تن بيرون بياورد . ۲
بنا بر اين ، اين كار را نمى توان يك ارزش دانست ؛ بلكه كارى است ضدّ ارزشى و لذا نبايد موضوع حيا قرار گيرد و اگر قرار گرفت ، حياى منفىِ ناشى از تكبّر خواهد بود . به همين جهت ، مردان الهى از پوشيدن لباس هاى ساده و معمولى شرم نمى كردند . رسول خدا ، كفش و لباس وصله دار مى پوشيد . ۳ حضرت عيسى عليه السلام لباس خشن بر تن مى كرد ۴ و حضرت على عليه السلام ، حتّى در دوران خلافتش از جامه كرباسى درشت و وصله شده استفاده مى كرد و خطبه مى خواند ۵ و حتّى دو لباس نداشت كه هنگام شستن يكى ، ديگرى را بپوشد و لذا روزى با پيراهن خيس ، خطبه مى خواند و پيراهن خود را هنگام خطبه حركت مى داد تا خشك گردد . ۶ ساده بودن ، خشن بودن و كم بودن تعداد لباس ها مايه ننگ و عار نيست .
۹ . افراد متكبّر ، اگر بنا باشد كمكى به ديگران نمايند ، سعى مى كنند آن كمك ، سنگين و زياد باشد ؛ وگرنه از پرداخت آن خوددارى مى كنند . اين گروه ، شخصيت خود را در چشمگير بودن كمك مى دانند و اندك بودن آن را

1.مكارم الأخلاق ، ص ۱۱۳ ؛ بحارالأنوار ، ج ۷۹ ، ص ۳۱۲ .

2.تاريخ دمشق ، ج ۳۴ ، ص ۹۸ ؛ كنزالعمّال ، ح ۴۱۲۰۳ و نيز ، ح ۴۱۲۰۰ .

3.ر .ك : نهج البلاغه ، خطبه ۱۶۰ ؛ الأمالى ، طوسى ، ص ۵۳۱ (ح ۱۱۶۲) .

4.ر . ك : نهج البلاغه ، خطبه ۱۹۲ .

5.ر . ك : بحارالأنوار ، ج ۷۹ ، ص ۳۱۲ ـ ۳۱۴ .

6.الغارات ، ج ۱ ، ص ۹۸ . ر . ك : موسوعة الإمام على بن أبي طالب ، ج ۱ ، ص ۲۹۲ ح ۲۸۷ .


غنچه هاي شرم
104

است :
اين كه كسى چيزى را كه براى خانواده اش مطلوب است ، با دست خود ، حمل كند و بدين وسيله ، كبر را از خود ، دور سازد ، مرا به وجد مى آورد . ۱
و يا فرموده است :
هر كس بار خود را حمل كند ، از تكبّر ، پيراسته شده است . ۲
۸ . همين مسئله در مورد پوشاك نيز مطرح است . گاهى شخصيت يك نفر در پوشش او تعريف مى شود . در چنين حالتى ، پوشش شيك و مُد روز ، مايه مباهات و افتخار ، دانسته مى شود . فرعونيان ، پشمينه پوشى را پست مى شمردند و به همين دليل ، وقتى حضرت موسى و هارون عليهماالسلام با ظاهرى ساده نزد فرعون رفتند ، فرعون ، آنها را به باد تمسخر گرفت . ۳
گذشته از اين ، گاهى ديده مى شود كه چند بار پوشيدن يك لباس ، زشت دانسته مى شود و براى هر مجلسى لباس مخصوص تهيه مى كنند . اين وضعيت ، ممكن است در ميان بانوان بيشتر ديده شود . اين عدّه شعارشان اين است كه «مجلس جديد ، لباس جديد» . حتّى گاهى ممكن است نداشتن لباس جديد و تكرارى بودن لباس ، موجب شركت نكردن آنان در مراسم ميهمانى شود و اگر هم شركت كنند ، پيوسته در رنج باشند و سعى كنند جايى بنشيند كه كمتر ديده شوند .
همان گونه كه مشهود است ، در اين فرهنگ ، لباس از كاركرد اصلى خود خارج شده و به وسيله اى براى خودنمايى و فخرفروشى تبديل شده است .

1.تنبيه الخواطر ، ج ۱ ، ص ۲۰۱ . ر . ك : ميزان الحكمة ، ج ۳ ، ص ۲۶۵۷ (دفع الكبر) .

2.الأمالى ، طوسى ، ص ۵۳۸ ؛ مكارم الأخلاق ، ص ۱۱۰ .

3.نهج البلاغه ، خطبه ۱۹۲ .

  • نام منبع :
    غنچه هاي شرم
    سایر پدیدآورندگان :
    عبّاس پسنديده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3655
صفحه از 143
پرینت  ارسال به